Een oncologisch voetzorgverlener (OVV) verleent voetzorg aan kankerpatiënten. Een OVV is opgeleid om voeten te screenen, bijwerkingen van behandelingen te herkennen, de voeten te verzorgen – mits de situatie dat toelaat – en bevindingen terug te ­koppelen aan het oncologisch behandelteam. Een OVV kan ook preventieve maatregelen nemen, zodat eventuele klachten voorkomen kunnen worden.

Het doel van oncologische voetzorg is de voeten van kanker­patiënten in een zo goed mogelijke conditie te ­brengen en te houden. Zo worden de veiligheid en de gezondheid van de kankerpatiënt ondersteund. Deze vorm van voetzorg wordt altijd verleend in afstemming met het behandelteam.

Behandeling van kanker
Iemand die een behandeling voor de ziekte kanker ­ondergaat, kan te maken krijgen met bijwerkingen. Een behandeling met chemotherapie of doelgerichte ­therapie kan bijvoorbeeld bijwerkingen geven aan de nagels en huid van de voeten. Ook kan de lichamelijke weerstand in een bepaalde periode van de behandeling laag zijn. Voor de voetzorgverlener is het van belang te weten wanneer zo’n periode zich voordoet, omdat bepaalde handelingen dan niet verricht mogen worden.

Oncologisch behandelteam
Naast een oncoloog bestaat het behandelteam meestal uit verpleegkundig specialisten, oncologieverpleegkundigen en psychosociaal zorgverleners.
Goede communicatie is van groot belang, zowel met de patiënt als binnen het team en met ondersteunende zorgverleners. Voor het behandelteam is het belangrijk te weten dat zij kankerpatiënten met voetproblemen veilig kunnen verwijzen naar een OVV.
Ben je kankerpatiënt, dan is het van belang dat je een OVV laat weten of je onder behandeling bent. Meld wanneer de laatste chemokuur of bestraling heeft plaatsgevonden en geef door wie de oncologische behandelaar en huisarts zijn. Een kankerpatiënt mag namelijk niet zonder meer een voetzorgtraject ondergaan.

Intakegesprek
De eerste afspraak bij een OVV is een intakegesprek. De patiënt vult een korte vragenlijst in, onder meer over de klachten, het ziekteverleden, eventuele medicatie en ­orthopedische hulpmiddelen. Als iemand actief wordt behandeld voor kanker, is het belangrijk dat de verpleegkundige of behandelend arts aangeeft dat er geen contra-indicatie is voor de voetzorg.

Signaalfunctie
De huid en de nagels hebben een belangrijke ­signaalfunctie. Veranderingen kunnen een indicatie zijn voor verwijzing naar het oncologisch behandelteam. Een OVV kan hierin een belangrijke rol vervullen.

Screening
Voordat een kankerpatiënt behandeld wordt, kan een OVV de voeten preventief screenen. Bij dit onderzoek worden de voeten gecontroleerd op aanwezigheid van huid- en voetproblemen, zoals mogelijke wondjes, schimmelinfecties of nagelaandoeningen. Eventuele waarnemingen kunnen belangrijk zijn voor de behandeling.

Hand-voetsyndroom
Een mogelijke bijwerking van chemotherapie is het hand-voetsyndroom. Mogelijke klachten zijn blaren, infecties, jeuk, pijn of gevoeligheid, roodheid, een schilferende of vervellende huid of zwelling aan beide voeten tegelijkertijd. Als een OVV deze klachten signaleert, zal deze de behandelend specialist hiervan op de hoogte brengen
Ben je een kankerpatiënt, dan kun je naar de oncologische voetzorgverlener. Zonder jouw toestemming mag een OVV geen medische informatie uitwisselen. Daarom worden bevindingen voor de oncologische arts of verpleegkundige aan jou meegeven. De oncologisch arts of oncologische verpleegkundige moet toestemming geven of je een ­oncologische voetzorgbehandeling mag ondergaan.

OVV-behandeling
Een OVV-behandeling kan bestaan uit het verwijderen van pathologisch eelt, het dunner frezen van verdikte nagels, het reguleren van ingegroeide nagels en het repareren van gespleten nagels. Een ontspannende voet- en onderbeenmassage is ook mogelijk. Er wordt een speciale massage­techniek toegepast zonder enige vorm van druk. Een OVV weet wanneer deze massage wel en niet toegepast mag worden. Bij sommige vormen van kanker of bijwerkingen als gevolg van de behandeling is elke vorm van massage contra-geïndiceerd.

Opleiding
Een OVV heeft een aanvullende opleiding gevolgd van vijf theoriedagen en negen praktijkdagen. De praktijk bestaat uit stages op een oncologieafdeling van een ziekenhuis, een inloophuis voor kankerpatiënten en een hospice. Een OVV is een ervaren en gediplomeerde voetzorgprofessional met minimaal vijf jaar praktijkervaring.