Door behandelingen tegen borstkanker krijgen vrouwen vaak te maken met pijnlijke littekens, haarverlies en huidveranderingen. Sommige klachten, zoals bestralingsschade en oedeem (vochtophopingen) in de arm, treden pas later op als het behandeltraject allang is afgesloten.

Helaas ziet voor iedere vrouw die met borstkanker te maken krijgt, het behandeltraject er anders uit en kan men niet van tevoren vastleggen welke aanvullende therapieën eventueel nodig kunnen zijn. Daarom willen wij graag een aantal mogelijkheden belichten.

Tepel en tepelhof pigmenteren
Veel vrouwen die een borstamputatie hebben ondergaan, kiezen voor een borstreconstructie. Het silhouet is dan weliswaar weer intact, maar veel vrouwen zien het ontbreken van de tepel als een groot gemis. Met behulp van medische pigmentatie is het mogelijk om een heel ­natuurlijk resultaat te creëren, waarbij de tepel niet van echt te onderscheiden is. Het lijkt net alsof je echt een tepel óp de huid hebt!
Bij medische pigmentatie wordt gewerkt met de nieuwste 3D-technieken, waarbij met licht en schaduw wordt ­gespeeld. Er kan niet alleen gezorgd worden voor een ­areola, het ronde of ovale pigmentkleurige stuk huid rond de tepel (dat ook wel ‘tepelhof’ wordt genoemd), maar ook de Montgomerykliertjes, de bultjes rondom de tepelhof, kunnen nauwkeurig worden ingetekend, zodat een zeer realistisch 3D-effect wordt verkregen.

Wenkbrauwen pigmenteren
Haarverlies dat veroorzaakt wordt door de chemotherapie, heeft veel impact op de patiënt. Niet alleen het hoofdhaar, maar ook de wenkbrauwen en wimpers kunnen uitvallen. Na afloop van de chemokuren herstelt de haargroei. Soms zijn de wenkbrauwen echter minder vol en zijn de wimpers minder dicht ingeplant.
De medische tatoeage van de wenkbrauwen en de oogcontour kan hiervoor een oplossing bieden. Al voordat de haartjes verloren gaan, is het mogelijk om preventief te ­tatoeëren en zo ervoor te zorgen dat de gezichtsuit­drukking weinig verandert tijdens dit traject.

Huidzorg
Door de chemokuren en bestralingen kan de huid ­geïrriteerd raken. Huidzorg op maat kan huidirritatie of -v­erbrandingen verzachten en sneller herstellen.

Oedeem aanpakken
Vrouwen met borstkanker kunnen na de behandelingen ook te maken krijgen met ongewenste vochtophopingen, ook wel ‘oedeem’ genoemd. Hierbij gaat het om lymfoedeem, een probleem dat vaak onderbelicht blijft en vaak laat wordt gesignaleerd.

Lymfoedeem ontstaat na beschadiging van het lymfvatenstelsel. Dit komt vaak door operatie, chemotherapie en/of bestraling, waarbij lymfklieren en lymfvaten beschadigd raken. Soms worden lymfklieren zelfs helemaal verwijderd. Hierdoor kan het lichaam het vocht niet goed afvoeren en begint een lichaamsdeel op te zwellen. Ook ontstaan er vaak klachten van een moe en zwaar gevoel, en een gespannen gevoel.
Lymfoedeem komt het meest voor aan armen en benen, maar kan ook in andere lichaamsdelen ontstaan, zoals de borsten en in het gelaat.
Lymfoedeem is een chronische aandoening, en behandeling ervan is noodzakelijk! Wanneer lymfoedeem niet wordt behandeld, wordt het lichaamsdeel steeds dikker, en harder en kunnen er ontstekingen en wonden ontstaan.

Behandeling
De huidtherapeut is gespecialiseerd in het behandelen van oedeem, en er zijn voor het afvoeren van oedeem verschillende behandelingen mogelijk, zoals manuele ­lymfdrainage. Hierbij wordt met behulp van zachte, pompende bewegingen het netwerk van lymfvaten vlak onder de huid geactiveerd. De lymfdrainage stimuleert de vochtopname door de lymfvaten en verhoogt de afvoer van weefselvocht. De ‘file’ wordt als het ware opgelost door het ‘verkeer’ via andere wegen op de bestemming te laten aankomen.
Manuele lymfdrainage kan gecombineerd worden met compressietherapie. Door het aanleggen van zwachtels wordt van buitenaf een continue druk aangebracht die het uittreden van vocht tegengaat en de afvoer van lymfe ondersteunt. Speciale hulpmiddelen kunnen worden ingezet om te voorkomen dat oedeem toeneemt. Tevens kan pijn verlicht worden door de therapie. Zodra het oedeem is verminderd en de situatie stabiel is, kan er een therapeutische elastische kous worden aangemeten.

Zelfredzaamheid
Uitgangspunt bij de behandeling is de zelfredzaamheid van de patiënt. Daarom leert die door middel van handgrepen om zelf oedeem aan te pakken. Afhankelijk van de klacht krijgt de patiënt een op maat gemaakt oefenprogramma van de therapeut.

Behandeling van littekens
Littekens in het geopereerde of bestraalde gebied ­kunnen behandeld worden. Littekens zorgen vaak voor een bewegingsbeperking, en ook voelt de huid vaak strak aan. Het kan zijn dat het litteken verkleefd is met de onderlaag. De littekens kunnen door littekentherapie (zoals massage, needling, siliconenpleisters en lymfetaping) soepeler, ­minder pijnlijk en optisch mooier gemaakt worden.

Over Dermacura
Dermacura is gevestigd in het Medisch Centrum Middenwaard en op de polikliniek plastische chirurgie, afdeling 0.41, in het Medisch Centrum Alkmaar. Samenwerken staat voor ons hoog in het vaandel. Overleg met artsen en medisch specialisten, fysio- en ergotherapeuten hoort bij ons werk.