Bijna overal en op elk moment van de dag worden we verleid om te eten. Dat gebeurt ook volop tijdens het winkelen en onderweg. Een bekend voorbeeld is de ‘opdringkassa’ op (tank)stations, waar tijdens het afrekenen de klant wordt gewezen op vaak ongezonde kassakoopjes. Een meerderheid van de Nederlanders (59%) ergert zich aan deze opdringkassa’s.

Dat blijkt uit een steekproef van onderzoeksbureau GfK onder ruim 2.600 consumenten. Op steeds meer plekken wordt ongezond eten aangeboden; ook in winkels die oorspronkelijk helemaal geen eten verkochten. Denk aan de schappen met snoep, drop en chocola bij de kassa in de bouwmarkt, in de drogisterij en in de zaak met huishoudelijke artikelen. Of het aanbod van ‘leesdrop’ bij de boekhandel.
75% van de Nederlanders probeert gezond te eten. Maar dat wordt ons knap lastig gemaakt. Onderweg en in winkelgebieden worden we continu verleid om iets ongezonds te kopen. 59% van de Nederlanders geeft aan tijdens het winkelen en onderweg een gezonder aanbod van eten en drinken te willen. Als zij tijdens het winkelen of onderweg ongezond eten kopen, is dat voor 67% van de respondenten vaker een spontane dan een geplande aankoop. Van hen heeft een kwart soms of vaak spijt daarvan.

Aanslag op de wilskracht
Uit onderzoek blijkt dat mensen ongeveer 200 voedselkeuzes per dag maken. We denken vaak dat we alle beslissingen bewust nemen.
Maar we hebben simpelweg niet genoeg tijd en energie om alle beslissingen op basis van een rationele afweging te maken. Voedselkeuzes zijn vaak een kwestie van gewoontegedrag. De omgeving kan, zonder dat er per se een behoefte aan eten is, toch eetgedrag uitlokken omdat men eerdere positieve ervaringen daarmee heeft. Als mensen eten zien of ruiken, kan dat hun verlangen oproepen om iets te eten.
Om weerstand te bieden aan verleidingen uit de omgeving, is zelfcontrole nodig. Dat vraagt veel mentale inspanning. Kortstondig kunnen we dat wel opbrengen. Maar doordat we voortdurend worden blootgesteld aan verleidingen, kan dat uiteindelijk leiden tot wilsuitputting (‘egodepletie’). Keuzes zullen dan vaker impulsief tot stand komen onder invloed van prikkels uit de omgeving. Bij een overheersend ongezond aanbod leidt dat sneller tot een ongezonde voedselkeuze. Een omgeving met vooral gezond aanbod leidt juist sneller tot gezonde keuzes.