Een beroerte, hartinfarct of hartstilstand kan iemand plotseling overkomen. Zonder waarschuwing vooraf, zo lijkt het soms. Toch zijn er duidelijke risicofactoren voor het krijgen van hart- en vaatziektes. Aan het verminderen van deze riscofactoren kunnen mensen zelf veel doen. Bij het Zaans Medisch Centrum (ZMC) krijgen patiënten deskundige begeleiding bij verandering van hun leefstijl. Ellen Garritsen, hart-vaatverpleegkundige: ‘Als mensen begeleid worden, is de gezondheidswinst veel groter.’

Patiënten die met hoge bloeddruk en of verminderde nierfunctie verwezen worden naar het Hart-vaatcentrum van het Zaans Medisch Centrum, krijgen een uitgebreide screening. Ellen: ‘Wij doen meteen alles in één keer: we brengen iemands leefstijl in kaart, maken een hartfilmpje, doen bloed- en urineonderzoek en meten de bloeddruk. Dat is heel belangrijk, want hoe meer risicofactoren, hoe groter de kans op hart- en vaatziekten. Als de uitslagen van de onderzoeken afwijkend zijn, kunnen we direct actie ­ondernemen. Dat levert tijdwinst op en de patiënt weet direct waar hij aan toe is.’

Risicofactoren
De risicofactoren zijn onder andere roken, hoge bloeddruk, verhoogd cholesterol, overgewicht en suikerziekte. De meeste patiënten zijn boven de 60 jaar, zegt Ellen. ‘Maar ik begeleid ook een aantal mensen van rond de 30 jaar. Ook jonge mensen kunnen hiermee te maken krijgen.’ Ellen is als hart-vaatverpleegkundige gespecialiseerd in leefstijlbegeleiding. ‘Samen met de artsen van het Hart-vaatcentrum kijken we naar welke medicatie iemand nodig heeft en naar de mogelijkheden om iemands leefstijl te veranderen. Als er veel leefstijlwinst te behalen valt, gaan we daar eerst mee aan de slag.’

Leefstijladviezen
Patiënten kunnen zelf veel doen om de risico’s op het krijgen van een hart- of vaatziekte te verminderen, zegt Ellen. ‘Als een patiënt rookt, dan is dat het eerste waar hij of zij mee moet stoppen. Ook als iemand al wat ouder is, heeft dat nog steeds nut.’ Verder raadt Ellen aan om elke dag minimaal 30 minuten te bewegen, minder zout en verzadigde vetten te gebruiken en voldoende fruit en groente te eten. Veel van haar adviezen zijn erop gericht de bloeddruk te verlagen. Waarom is dat zo belangrijk? Ellen: ‘Als je een hoge bloeddruk hebt, moet je hart steeds tegen een te hoge druk in pompen, waardoor de hartspier kan verdikken en er uiteindelijk hartfalen kan ontstaan.’

Tekst en uitleg
Ellen vindt het belangrijk om haar patiënten zoveel mogelijk te vertellen over wat er in het lichaam gebeurt en waar het lichaam op reageert. ‘Daardoor snappen mensen beter waarom verandering van leefstijl zo belangrijk is. Maar naast uitleg is ook begeleiding hard nodig, heb ik gemerkt. Als ik mensen regelmatig zie en een vinger aan de pols houd, levert dat op de korte en lange termijn veel meer op.’