Tijdens de behandeling van kanker, huidkanker(melanoom), prostaatkanker, vulvacarcinoom en ook borstkanker, kunnen er huidproblemen ontstaan. Deze huidproblemen ontstaan vaak bij de chemo of bestraling. Wat kunnen deze huidproblemen zijn? Er kunnen verkleuringen door de bestraling ontstaan, zwelling van de huid of het litteken van de operatie die verhard of pijnlijk gaat worden. De huidtherapeut kan hierin veel betekenen. Dit vindt vaak plaats na het traject in het ziekenhuis als de behandelingen tegen de kanker zijn afgerond. Maar wat kan de huidtherapeut nu na dit traject voor jou betekenen?

Na behandeling van kanker en voornamelijk bij borstkanker kan er vocht (lymfoedeem) optreden. Die ontstaat vaak in de arm of borst en kan direct na de operatie ontstaan, maar soms zie je deze zwelling pas jaren later. De arm wordt zwaarder en ineens zit de arm niet meer lekker in de blouse. Dit zijn de eerste tekenen dat er vocht in de arm kan zitten. Zeker als er lymfklieren zijn verwijderd, is de kans op lymfoedeem aanwezig. Maar ook door bestraling kan er lymfoedeem ontstaan. Door de bestraling kan er veel schade aan de huid, maar ook aan de lymfbanen komen, waardoor de afvloed van de lymfe is verminderd en er een dikke arm ontstaat. Dit kan bij alle soorten kanker voor­komen. In het hele lichaam komt lymfe voor en daar waar de lymfe is beschadigd of als er lymfklieren zijn verwijderd, kunnen deze vochtophopingen ontstaan.

Behandelingen
Welke behandelingen zijn er nu voor je als je deze klachten hebt? De naam van de therapie die hier geschikt voor is, is ‘oedeemtherapie’. Er zijn verschillende behandelingen die hieronder vallen, bijvoorbeeld manuele lymfedrainage. Dit is een zachte, pompende massagetechniek om de afvoer van de lymfe weer de goede richting op te leren gaan. ­Aansluitend wordt het lichaamsdeel ingezwachteld. Dit heet ‘compressietherapie’.
Door de druk van de zwachtel wordt de lymfe gestimuleerd om harder te werken. Ook met lymftape kan het lymfesysteem ondersteund worden om het vocht weg te krijgen. Als het lymfoedeem verminderd is, of soms helemaal weg is, moet dit natuurlijk wel zo blijven. Dan wordt er ter afsluiting van de therapie een therapeutische elastische kous aangemeten, om het oedeem weg te houden. Soms kan het oedeem ook op de thorax, het borstgedeelte, zitten of juist onder de arm. Wat ik dan vaak hoor, is dat er een ‘kussentjesgevoel’ onder de arm is. Ook hier is er een oplossing voor: het kan worden verholpen door middel van een thoraxbandage.

Littekentherapie
Door de operatie ontstaat er helaas een litteken. Over het algemeen geneest dit zonder problemen Maar soms kan het litteken door een verstoring in de genezing ineens anders reageren. Het litteken verkleeft en zit vast, wordt verhard, is rood verkleurd en geeft pijn en/of bewegings­beperkingen. Als aanvulling op de oedeemtherapie is er ook littekentherapie. Door middel van littekenmassage kunnen deze klachten worden verminderd of, zoals al eerder is vermeld, door het inzetten van lymftape. Het litteken wordt dan met deze tape op een speciale manier ingetapet, om zo het verkleefde litteken losser te krijgen. Of door middel van siliconenpleisters om het litteken te verbeteren.

Wat kun je er zelf aan doen?
Wees er op tijd bij. Dat is het beste advies. Blijf niet te lang rondlopen met klachten. Bespreek dit met de behandelend arts of huisarts. Hoe eerder de therapie gestart wordt, hoe beter het resultaat en er eerder resultaat wordt bereikt. Goed luisteren naar het eigen lichaam.

Bij aanvang van de therapie wordt er intensief behandeld. Vaak is er wel drie keer in de week een behandeling noodzakelijk, om zo snel mogelijk het lymfoedeem te verminderen. Ik werk zo snel mogelijk naar een compressiemiddel toe, zodat je zelf hiermee aan de slag kunt gaan om het lymfoedeem onder controle te houden. Samen met dit hulpmiddel en oefeningen ben je in staat om dit te doen.

Vergoedingen
Voor deze behandeling heb je wel een verwijzing nodig. Na de 20 behandelingen die vergoed worden uit de aanvullende verzekering, wordt deze therapie vergoed uit de ­basisverzekering. Ben je niet aanvullend verzekerd, dan moet je eerst deze 20 behandeling zelf bekostigen. De compressiemiddelen worden vergoed uit de basis­verzekering, mits het eigen risico is opgemaakt.

Samenwerking
Als huidtherapeut werk ik samen met andere disciplines. Zo zijn de lijnen kort en mocht dit nodig zijn, dan wordt er overlegd met je behandelend arts of huisarts. Ook is er een samenwerking met fysiotherapeuten of andere paramedici, om je van de meest optimale zorg te voorzien. Zo ben je snel de huidproblemen weer de baas.