In mijn praktijk maak ik dagelijks mee dat ­psychische problemen mensen boos, verdrietig, wanhopig, ­lusteloos of moedeloos maken. Ze ervaren ­problemen met hun gedachten en gevoelens in relatie met ­familie, vrienden, buren, partner of collega’s. Veel mensen hebben daarnaast ook problemen met sociale instanties zoals hun werk, de Belastingdienst, de woningbouwvereniging of de gemeente. Als deze twee problematieken samenkomen, spreken we van ‘psychosociale problematiek’.

Iedereen reageert op een andere manier op psychosociale problemen. Sommige mensen trekken zich terug, worden stil en somber. Anderen worden gespannen, opvliegend en agressief. Weer anderen vluchten in alcohol of drugs. Dit kan weer tot nieuwe problemen leiden, en als sommige dingen maar lang genoeg aanhouden, kan iemand hierbij ook nog lichamelijke klachten ontwikkelen, zoals hoofdpijn, nekpijn, hartkloppingen, hyperventilatie en/of aanhoudend slecht slapen. Als er niet een oplossing is gevonden en als dit maar lang genoeg aanhoudt, kunnen er zelfs overspannenheid en burn-outklachten of de loer liggen.

Help jezelf
Mijn taak als psychosociaal therapeut is om deze kluwen van sociaal-maatschappelijke thema’s te herkennen en te behandelen en ze zonder oordeel te aanvaarden. Dit vormt een stabiele grondslag om de cliënt te helpen zichzelf te helpen; zichzelf opnieuw ‘uit te vinden’, hierover een standpunt in te nemen, zodat hij of zij zelf weer de regie kan nemen over het eigen bestaan.
Om deze taak uit te voeren, beschik ik over een grote verscheidenheid aan methoden. De laatste jaren is er een nieuwe (en tegelijk oeroude) methode ontwikkeld, die van toepassing is op problemen als angst, chronische pijn, overmatig piekeren, overspannenheid en burn-out. Hiervoor is er wetenschappelijke onderbouwing, en de methode wordt reeds in vele GGZ-instanties toegepast. Het is een methode die tegenwoordig niet voor niets veel in de aandacht staat: Mindfulness.

Ont-moeten
In het Centrum voor Mindfulness op het Radboud Universitair Medisch Centrum heb ik een 2-jarige opleiding tot Mindfulnesstrainer afgerond. Naast de 8-weekse trainingen MBSR die ik geef, ben ik ook actief bij Stichting kLEEF! om mensen met kanker, hun naasten en hun familie te ondersteunen met Mindfulness. De cursus heet ‘Mindful ont-moeten’. Het is een ont-moeten van jezelf als persoon wanneer je geconfronteerd wordt met de diagnose ‘kanker’ en wat het betekent voor je als naaste of familielid.
Het is ook een ‘ont-moeten’ in die zin dat je tijdens de cursus even niets meer hoeft te ‘moeten’. Wie hoort dat hij of zij kanker heeft, voelt dat een wankele toekomst in het verschiet ligt, en dat maakt bang. Het brein maakt overuren. Je krijgt tijdens de cursus handvatten aangereikt om daarmee om te gaan.
Er bestaat een top vijf van het moment dat je je vertwijfeld afvraagt of het leven de moeite waard is of was. Laat er voor jou in ieder geval bij staan dat je jezelf hebt gegund het jezelf te vergeven waarover je jezelf veroordeelt of wat je van jezelf verwacht. Daarvoor is compassie nodig, en die is eenvoudig te trainen!