Baarmoederhalskanker. Jaarlijks krijgen zo’n 700 vrouwen ermee te maken; de meesten in de leeftijd tussen de 30 en 45 jaar.

Ninke Leffers is gynaecoloog bij het Ommelander Ziekenhuis Groningen en heeft als interesse gynaecologische oncologie. ‘Wij zien in het ziekenhuis regelmatig patiënten met gynaecologische kanker. Baarmoederhalskanker wordt veroorzaakt door het humaan papillomavirus (HPV), en 80 tot 90 procent van alle vrouwen krijgt met het virus te maken. Gelukkig hebben de meesten er geen last van en verdwijnt het virus vanzelf weer, maar soms blijft het in het lichaam zitten. Dan kan er een voorstadium van baar­moederhalskanker ontstaan.’

Bevolkingsonderzoek
Baarmoederhalskanker komt vrijwel alleen voor bij vrouwen die seksueel actief zijn, en openbaart zich zo’n 10 tot 15 jaar na de blootstelling aan het virus; vandaar dat de risicogroep bestaat uit vrouwen tussen ruwweg 30 en 45 jaar. Het bevolkingsonderzoek, waarvoor vrouwen tussen de 30 en 60 jaar elke 5 jaar worden opgeroepen, gaat er vanaf begin 2017 jaar anders uitzien. Ninke: ‘Tot nu toe werden uitstrijkjes gecontroleerd op afwijkende cellen, maar vanaf 2017 wordt onderzocht of iemand HPV bij zich draagt. Is dat het geval, dan worden de cellen nauwkeuriger bekeken. Door deze nieuwe aanpak worden vaker voorstadia opgespoord en kunnen per jaar 75 extra gevallen van baarmoederhalskanker worden voorkomen. Wie niet reageert op de oproep voor het bevolkingsonderzoek, krijgt een zelftest thuisgestuurd.’

Onderzoek en behandeling
Heeft iemand een afwijkend uitstrijkje met het virus, dan wordt ze verwezen naar de gynaecoloog. Ninke: ‘In dat geval wordt de vrouw binnen een week door ons onderzocht. Met behulp van een microscoop wordt de baarmoedermond bekeken. Eventueel nemen we wat weefsel weg. Is er een voorstadium van baarmoederhalskanker, dan wordt de patiënt bij ons behandeld. Dan kan er veel ellende voorkomen worden. Als er echt sprake is van baarmoederhalskanker, dan wordt deze vrouw doorverwezen naar het UMCG, waar we korte lijnen mee hebben. Daar wordt ze verder onderzocht en eventueel behandeld. De behandeling kan bestaan uit een operatie of bestraling in combinatie met chemotherapie, afhankelijk van de uitkomsten van het onderzoek.’

Wat zou iemand zelf kunnen doen om baarmoederhalskanker te voorkomen? Ninke: ‘De enige manier om baarmoederhalskanker helemaal te voorkomen, is het 100% gebruiken van een condoom bij het vrijen, ook als je een vaste partner hebt. Maar dat is een oplossing die niet erg voor de hand ligt. Meedoen aan de screening is wel aan te raden.’