Voeding speelt bij ziekte vrijwel altijd een belangrijke rol. Soms is een specifiek dieet direct van invloed op ziekteverschijnselen, zoals een glutenvrij dieet bij coeliakie. Of soms zorgt een dieet voor het verminderen van complicaties zoals bij diabetes mellitus. Maar als er een bepaalde vorm van kanker is vastgesteld, heeft voeding een hele andere rol. Voeding heeft dan namelijk niet rechtstreeks invloed op het proces om de tumor te verkleinen, maar heeft een ondersteunende rol.

Een gezonde, volwaardige voeding is bij mensen die kanker hebben of hebben gehad net zo belangrijk als voor iedereen. Voldoende en goede voeding is nodig om de noodzakelijke behandelingen te kunnen doorstaan. Maar helaas is bij kanker voldoende en goed eten niet zo vanzelfsprekend. De behandelingen kunnen het eetpatroon van iemand behoorlijk verstoren, waardoor iemand juist ondervoed kan raken.

Het belang van goed voeding
Ondervoeding bij kanker is iets wat heel vaak voorkomt. Mensen met kanker hebben vaak weinig eetlust (wat vaak gepaard gaat met smaak- en reukveranderingen), hebben moeite met eten of zitten al snel vol na de eerste hap eten. Vaak gaat het gewicht daarmee ook snel omlaag, waardoor ze zichtbaar vermageren en de conditie hard achteruit kan gaan. Aan de andere kant zijn er ook mensen met kanker waarbij de eetlust nauwelijks verandert en het gewicht juist toeneemt. Toch is ook bij deze mensen de conditie vaak verslechterd en is over het algemeen de lichaamssamenstelling ongunstiger geworden met meer vetmassa en minder spiermassa. Kortom: mensen met kanker hebben een gezonde en volwaardige voeding nodig om zowel ondervoeding en ongewenst gewichtsverlies tegen te gaan, maar ook om de negatieve veranderingen in lichaamssamenstelling te voorkomen.

Voedingstoffen in balans
Maar hoe ziet zo’n gezonde volwaardige voeding er dan uit voor iemand met kanker? Laat ik beginnen te zeggen dat voor iedereen andere voedingsbehoefte heeft en dat daar dus geen standaard richtlijnen voor zijn. Onder ‘voedingsbehoefte’ wordt de behoefte verstaan aan energie, aan macronutriënten zoals eiwit, vet en koolhydraten, vezels, vocht en vitamines en mineralen. Het is belangrijk dat deze voedingstoffen in balans met elkaar zijn. Een diëtist kan hier goed bij helpen om een passend advies te maken.

Kijk uit met suiker en alcohol
Gezond en gevarieerd blijven eten is voor mensen met kanker vaak lastig, omdat eten over het algemeen meer een last dan een genot is. Wat ik regelmatig in de praktijk terugzie, is dat mensen dan maar vooral de lekkere gevulde koeken, snoepjes en andere suikerrijke voedingsmiddelen gaan eten om hier energie uit te halen. Suiker is de brandstof van cellen in ons lichaam. Cellen die een hogere noodzaak hebben tot verbranding, kankercellen, zullen meer suiker opnemen dan weefsel dat in rust is. Simpel gezegd geef je de kankercellen dus een soort voedingsbron om verder te kunnen groeien. Uit onderzoek blijkt dus ook steeds meer dat grotere hoeveelheden suiker een rol spelen bij het ontstaan en de bevordering van kanker. Belangrijk is om met de voeding zo min mogelijk geraffineerde suikers (snelle bewerkte suikers in onder andere witbrood, koek, snoep en frisdrank) binnen te krijgen. Vermijd daarnaast het drinken van alcohol. Niet alleen wordt alcohol voornamelijk omgezet in suiker, maar alcohol stimuleert ook de vaatgroei. Hierdoor kunnen kleine tumoren gemakkelijker groter worden en zich uitzaaien. Ook is wetenschappelijk aangetoond dat het eten van rood en bewerkt vlees een relatie heeft met het ontstaan van kankerverwekkende stoffen (carcinogenen). Mijn advies is hierin dan ook om rood en bewerkt vlees wat meer te gaan beperken en te kiezen voor kip en vis.

Broccoli en melk
Zijn er dan ook voedingsmiddelen die preventief tegen kanker kunnen werken? Daar is momenteel ontzettend veel onderzoek naar. Van een aantal voedingsmiddelen is al wat meer bekend. Zo hebben wetenschappers onder andere recentelijk onderzocht dat broccoli (maar ook andere koolsoorten als bloemkool) een stofje (sulforafaan) heeft dat bescherming lijkt te bieden tegen kanker. Helaas kan slechts ongeveer de helft van de bevolking dit wonderlijke stofje van broccoli benutten vanwege een bepaald gen. De rest plast de stof grotendeels uit voordat deze zijn bijzondere werk kan verrichten.
Ook is aangetoond dat melk een beschermend effect kan hebben op kanker vanwege het calcium dat hierin zit. Calcium beschermt de cellen tegen schade door galzuren en remt ongewenste celdeling, waardoor de kans op het krijgen van kanker minder groot is.

Vooralsnog horen en lezen we steeds meer over voedingsmiddelen die juist wel of niet goed zouden zijn ter preventie van kanker, maar over heel veel beweringen is helaas nog te weinig onderzocht. Wetenschappers doen hun best om hier zo snel mogelijk meer duidelijkheid over te geven!