In onze hectische maatschappij is het een hele klus om vitaal te blijven. Veel mensen hebben overprikkelings- en stressklachten en raken daardoor vaak met zichzelf en hun omgeving in conflict. Ons lichaam bestaat uit miljarden cellen en onze vitale functies kunnen zichzelf voor het merendeel in standhouden. Ze hebben daarbij echter wel ‘onze’ steun nodig. De herstellende slaap is een belangrijk onderdeel van onze gezondheid en vitaliteit.

Zodra er een verminderde lichtinval op het netvlies komt, wordt de aanmaak van melatonine gestimuleerd. Melatonine is een lichaamseigen hormoon dat onder andere ervoor zorgt dat je in slaap kunt komen. De biologische klok bij volwassenen regelt dat dit rond ongeveer 22.00 uur gebeurt.
Ongeveer een uur na het eerste shot melatonine dat vrijkomt, is het lichaam klaar voor een diepe slaap. Deze eerste diepe slaap behelst 100% tot 80% van het totale helende vermogen dat het effect van slaap op ons lichaam heeft. Tijdens de slaap vindt er een fysieke recuperatie plaats. Dit proces duurt ongeveer 6 uur. De cellen in het lichaam herstellen zich maximaal en de afvalstoffen in de hersenen worden opgeruimd. De primaire functie van de slaap is immers het houden van een grote schoonmaak.

Effecten
Stel dat je later gaat slapen dan een uur na het eerste melatonineshot. Dan heeft dat tot gevolg dat je later ‘instapt’ in het slaapschema. Dit heeft weer tot gevolg dat de slaap minder effectief zal zijn. Het lichaam mist dus een essentieel deel van de helende werking van de slaap.

Beeldscherm en mobieltjes
Beeldschermgebruik zorgt ervoor dat onze hersenen via de ogen het signaal ontvangen dat het nog licht is, en dit zorgt ervoor dat de melatonineproductie niet op gang komt. Zelfs als de melatonineproductie al op gang was gekomen, is ongeveer 2 minuten beeldschermgebruik al genoeg om dit weer te stoppen. Het gevolg is dat je moeilijker in slaap komt, en als je slaapt, bereik je niet meer de maximaal herstellende staat van 100% – 80% van de slaap.

Alcohol
Het gebruik van alcohol zorgt ervoor dat de melatonine niet goed door het brein ‘vervoerd’ kan worden. Dit heeft tot gevolg dat er niet voldoende aanwezig is voor de maximale herstellende werking van de slaap.

Gevolgen
Een paar keer missen van de maximaal herstellende slaap is niet zo erg. Is het echter structureel, dan ontstaan er al vrij snel allerlei gezondheidsklachten, waaronder een verhoogde stressgevoeligheid. Lichamelijk en mentaal zal de conditie achteruitgaan. Het risico op een burn-out is aanwezig. Dit kan een groot effect hebben op relaties en prestaties.

Herstel
Na een aantal weken trouw volgen van de biologische klok treedt er al herstel op. Het vergt soms een grote mate van zelfdiscipline om na 22.00 uur niet meer op een beeldscherm te kijken of het glaasje wijn door de week te laten staan. Het is de inspanning wel waard, omdat je je echt binnen een week of 3 al beter gaat voelen.
Soms zijn patronen er zó ingeslepen dat daardoor het lichaam is ontregeld. Ga in dat geval naar je arts en bespreek in ieder geval ook je slaapritme en -gewoontes.

Ons lichaam heeft een fantastisch vermogen tot zelfherstel. Gebruik het!