Was vroeger alles beter? Vast niet. Misschien was het wel overzichtelijker. Want voor een feestje, dinertje of op een uitvaart anno nu heb ik de grootste stress over wat ik aan moet trekken. Herkenbaar?

Ga ik in een stemmig pak met zwarte das naar een uitvaart, blijk ik tegenwoordig samen met de begrafenisondernemer de enige te zijn. En ik merk ook in de minderheid te zijn als ik met mijn overhemd en jasje in het pluche van het theater wegzak. Toegegeven, soms vóél ik me overdressed, maar dat vind ik minder erg dan underdressed te zijn.

Toen ik ruim tien jaar geleden begon als koningshuisverslaggever, kon je de plank niet misslaan. De toenmalige koningin Beatrix was zeer op correcte kleding gesteld. In uitnodigingen stond dan ook een duidelijke dresscode vermeld. Had je die als journalist of fotograaf genegeerd en geen pak aan, dan kon je rechtsomkeert maken. De Rijksvoorlichtingsdienst had namelijk geen zin in een akkefietje daarover met Beatrix, wier ogen ook als een magneet op je ongepoetste schoenen konden priemen.

Op de hoogste uitnodiging die je zo’n beetje kunt krijgen, voor een staatsbanket ten paleize, staat vaak ‘gala’ als kledingvoorschrift vermeld. Als heer kom je dan in rokkostuum, dat witte pinguïnpak dus, als dame in het lang, met juwelen en, mocht je die in de familie hebben, een diadeem. Zo’n dresscode schept duidelijkheid.

Maar ook aan het hof is de dresscode niet meer heilig. Toen Willem-Alexander 50 werd en een groot diner op het paleis in Amsterdam gaf voor anderen die ook een kroonjaar vierden, vroeg hij zijn gasten niet om zich aan een dresscode te houden: ‘Kom gewoon waarin je je prettig voelt.’ Zo verscheen een dame op haar paasbest met een hoed (die je alleen overdag draagt, nooit ’s avonds), een ander in een rokkostuum, sommigen met stropdas, de koningin in een lange jurk, anderen weer in een rokje… Zelf zou ik denken, als ik op dit feestje binnen zou komen: ‘Heb ik iets fout gedaan?’

Ik verbaas me ook al jaren over het beleid tijdens de zogenoemde ‘Uitblinkerslunch’, een prachtig initiatief van Willem-Alexander en Máxima om een dwarsdoorsnede uit de hele samenleving uit te nodigen en op een lunch te trakteren vanwege hun bijzondere prestatie. Van Gouden Kalf tot Gouden Zwaan, de wereldrecordhouder hoofdrekenen, secretaresse of agrarisch ondernemer van het jaar: allemaal mochten ze al eens van een koninklijke lunch genieten, aan tafel bij de koning en koningin. Maar wat trek je aan? De een schiet in de vlekken, de ander trekt nonchalant de eerste de beste kloffie aan, zoals Ronnie Flex eens deed: een wit T-shirt en een jeans met enorme gaten. Of vlak voor de zomer die ene actrice, die de gelegenheid gebruikte om een statement te maken met haar T-shirt.

Nee, dan heb ik groot respect voor Estavana Polman, die uitgenodigd werd als beste handbalster van het WK. Ze besloot meteen Addy van den Krommenacker te vragen voor een passende paleiswaardige outfit. Addy kent na een handvol prinsessen te hebben gekleed de dresscodes op zijn duimpje. Het werd een lieflijke middagjapon, die Máxima zelf ook zo uit de kast had kunnen trekken. Noem me ouderwets, maar is het niet respectvol naar je gastheer en gastvrouw om je te kleden naar de gelegenheid? Dus gastheren en gastvrouwen: zet de dresscode gerust terug op de kaart!

Rick Evers

Over de auteur
Rick Evers (1987) reist sinds tien jaar als verslaggever koninklijk huis met koning Willem-Alexander en koningin Máxima door binnen- en buitenland en is als royaltydeskundige te zien en te horen in diverse tv-programma’s.