In de puberteit kan er een kloof ontstaan tussen ouder en kind. Waar de jongeren steeds volwassener worden en het al denken te zijn, zijn ze dit nog niet en beginnen ze zich vaak af te zetten tegen hun ouders. Sommige jongeren keren steeds meer in zichzelf, tot grote zorg van hun ouders. Thuis verdwijnen ze namelijk naar hun kamer, waar ze de hele dag zitten te gamen of op social media aan het scrollen zijn. Als je vraagt hoe het gaat, hoor je een korte ‘Goed’, waarna je hem of haar de rest van de dag niet meer ziet.

Als ouder blijf je beduusd achter. Je kind, waar je eerder zo lekker mee kon kletsen, lijkt ineens steeds verder van je af te staan. In de meeste gevallen gaat het ook echt goed, zoals je kind aangeeft, maar soms speelt er meer en weet je dat het antwoord dat je krijgt niet klopt. Je kent jouw kind immers door en door en voelt haarfijn aan als er echt iets dwarszit. Wat er precies aan de hand is, dat blijft gissen. Hierdoor nemen je zorgen toe. Als je ziet hoe je kind zich thuis gedraagt, hoe zou het op school dan gaan? Of onder vrienden? Je probeert er wel over te praten, maar iedere poging tot contact wordt steeds opnieuw afgeschoten of genegeerd. Zo leven jullie langs elkaar heen; de kloof tussen jullie wordt steeds groter en je zorgen nemen toe.

De juiste ingang vinden
De puberteit kan voelen als een ontspoorde rollercoaster van emoties. Jongeren weten bijna niet te herkennen welke emoties ze voelen, laat staan ze te benoemen en erover te praten. Je wil vanuit je ouderinstinct helpen maar je weet niet welke ingang er nodig is om contact te maken. Margareth Krul-Schnezler van mARTherapie kan op een andere manier dit contact zoeken, met beeldende therapie. ‘Het mooie van beeldende therapie is dat het niet nodig is om de problemen verbaal te uiten,’ vertelt Margareth. ‘Jongeren krijgen namelijk op een andere manier de ruimte om te uiten wat er speelt.’

Van binnen naar buiten
De jongeren gaan aan de slag met creatieve opdrachten, zoals tekenen, schilderen, boetseren en speksteen bewerken. Wat de jongeren maken en hoe mooi het kunstwerk eruitziet, is hierbij minder belangrijk dan hoe ze het vormgeven. De keuze van vorm, beweging en het kleurgebruik geven namelijk een kijkje in hun innerlijke wereld, vertelt Margareth. ‘Onbewust geven jongeren zichzelf zo bloot in de kunstwerken. In het begin kan dat best spannend zijn. Ik vind het hierbij daarom belangrijk om eerst een vertrouwensband op te bouwen, zodat jongeren zich ook op deze non-verbale manier bij mij durven te uiten. Daarna gebruik ik de gemaakte kunst als leidraad voor de volgende opdrachten. Zo ontstaat er langzaam een stukje vertrouwen in hun eigen kunnen, want wat ze maken is namelijk van zichzelf. Daarnaast geeft het hen vertrouwen om zichzelf te durven uiten en open te stellen, omdat ze in de therapie mogen ervaren dat alles wat naar voren komt goed is.

De ruimte geven
‘Ik begrijp de zorgen van ouders heel goed,’ zegt Margareth. ‘Als je kind zich terugtrekt of afstandelijk doet, ben je snel bang dat er iets aan de hand is waar je kind jou niets over vertelt.’ Probeer er alleen niet continu naar te vissen, adviseert ze, want vaak slaat de deur dan nog meer dicht. ‘Het is juist goed om jongeren ruimte te geven om zichzelf te kunnen uiten, en hierbij zelf te kunnen laten bepalen wat ze wanneer willen zeggen. Ik zie in mijn therapie dat deze ruimte en het gezamenlijk bezig zijn pubers doet ontspannen waardoor ze juist meer vertellen. Zo kom ik met de puber er samen achter hoe we tot die binnenwereld kunnen komen. Dat koppel ik terug aan ouders, zodat ouders ook thuis de juiste ingang kunnen gebruiken.’ Beeldende therapie kan op die manier de achtbaan aan emoties niet stilzetten, maar wel ouder en kind helpen het karretje zelf weer terug op de rails te zetten.

Verdwijnen problemen tijdens quarantaine?
Toen het coronavirus zich snel door Nederland verspreidde, sloten alle scholen en bleven de jongeren vooral thuis om verdere verspreiding te voorkomen. Er gebeurde alleen iets onverwachts. Jongeren die eerder bij mARTherapie kwamen voor therapie, leefden juist een beetje op, vertelt Margareth. ‘Veel dingen die zij moeilijk vonden, zoals sociale omgeving op school en verplichtingen buiten het huis, vielen ineens weg. De problemen verdwenen zo ook naar de achtergrond.’ Maar daar, op de achtergrond, blijven ze wel bestaan. ‘Zodra de scholen weer opengaan en het sociale leven langzaam weer opstart, zullen deze ook weer opspelen. Herken je dit, dat eerdere problemen nu naar de achtergrond verdwenen lijken te zijn? Dan is dit misschien het beste moment om aan de bel te trekken en ze aan te pakken.

Over mARTherapie
Margareth Krul-Schnezler van mARTherapie geeft beeldende therapie aan kinderen en jongeren vanaf zes jaar. Hiermee zijn problemen als (faal)angst, stress en onzekerheid goed te behandelen. De sessies zijn gericht op het herstellen van vertrouwen: als de basis goed staat, kan de rest beginnen te groeien. Zo kunnen kinderen en jongeren de balans in hun leven weer herstellen!