Je staat er misschien niet zo bij stil, maar een van de meest voorkomende klachten tijdens of na kankerbehandelingen (chemotherapie, bestraling of hormoontherapie) is vermoeidheid. Vermoeidheid kan leiden tot een lagere kwaliteit van leven, een verminderd functioneren op het gebied van activiteiten in het dagelijks leven (zoals traplopen, het huishouden doen, werken of sporten). Ook kun je last krijgen van bewegingsbeperkingen, waardoor je pijn hebt bij het bewegen van je arm en/of schouder.

Vroeger werd wel gezegd, dat je, als je kanker hebt, zo weinig mogelijk moet bewegen en veel rust moet houden. Dat was ook niet zo gek: bestralingen en chemotherapie betekenen een aanslag op je lichaam, en de behandelingen kunnen leiden tot functieverlies, pijn en vermoeidheid. Veel mensen met kanker zijn dan ook bang om te bewegen, maar lichamelijke activiteit is wél aan te raden voor een sneller herstel. Natuurlijk wel met beleid. Een oncologiefysiotherapeut kan ervoor zorgen dat je weer conditie opbouwt. Het is wetenschappelijk bewezen dat training onder begeleiding van een gespecialiseerde fysiotherapeut bovengenoemde klachten kunnen verminderen.

Gespecialiseerd in kanker
Een oncologiefysiotherapeut is gespecialiseerd in het begeleiden en adviseren van mensen die te maken hebben met kanker. Deze fysiotherapeut richt zich dan ook op de gevolgen van de behandeling van kanker op het bewegen en het bewegingsapparaat.
Samen met de oncologiefysiotherapeut stel je doelen op en werk je aan het herstel van kracht, conditie en mobiliteit. Ook is er veel aandacht voor het weer krijgen van vertrouwen in je lichaam. Het doel is weer grip te krijgen op je leven. De oncologiefysiotherapeut bekijkt samen met jou welke vorm van bewegen en/of sporten het best voor jou is.

In elke fase
Oncologiefysiotherapie kan worden ingezet tijdens alle fases van de ziekte, van net na de diagnose tot en met de herstelfase na medische behandeling. Ook wanneer er geen uitzicht is op genezing, is trainen zinvol. Fysieke training is onmisbaar voor een optimaal herstel tijdens en na kanker. De training kan al worden gestart voordat de chemotherapie of operatie plaatsvindt. Hoe fitter je de behandeling ingaat, hoe beter je herstelmogelijkheden zijn: het ‘better in, better out’-principe.

Laat oedeem aanpakken
Vrouwen met borstkanker kunnen na de behandelingen te maken krijgen met ongewenste vochtophopingen, ook wel ‘oedeem’ genoemd. Hierbij gaat het om lymfoedeem, een probleem dat vaak onderbelicht blijft en vaak laat wordt gesignaleerd.

Lymfoedeem ontstaat na beschadiging van het lymfvatenstelsel. Dit komt vaak door operatie, chemotherapie en/of bestraling, waarbij lymfklieren en lymfvaten beschadigd raken. Soms worden lymfklieren zelfs helemaal verwijderd. Hierdoor kan het lichaam het vocht niet goed afvoeren en begint een lichaamsdeel op te zwellen. Ook ontstaan er vaak klachten van een moe en zwaar gevoel, en een gespannen gevoel.
Lymfoedeem komt het meest voor aan armen en benen, maar kan ook in andere lichaamsdelen ontstaan. Het is een chronische aandoening en behandeling ervan is noodzakelijk! Wanneer lymfoedeem niet wordt behandeld, wordt het lichaamsdeel steeds dikker en harder, en kunnen er ontstekingen en wonden ontstaan.

Behandeling
De oedeemfysiotherapeut is gespecialiseerd in het behandelen van oedeem, en er zijn voor het afvoeren van oedeem verschillende behandelingen mogelijk, zoals manuele lymfdrainage. Hierbij wordt met behulp van zachte, pompende bewegingen het netwerk van lymfvaten vlak onder de huid geactiveerd. De lymfdrainage stimuleert de vochtopname door de lymfvaten en verhoogt de afvoer van weefselvocht.
Manuele lymfdrainage kan gecombineerd worden met compressietherapie. Door het aanleggen van zwachtels wordt van buitenaf een continue druk aangebracht die het uittreden van vocht tegengaat en de afvoer van lymfe ondersteunt. Speciale hulpmiddelen kunnen worden ingezet om te voorkomen dat oedeem toeneemt. Tevens kan pijn verlicht worden door de therapie. Zodra het oedeem is verminderd en de situatie stabiel is, kan er een therapeutische elastische kous worden aangemeten.

Zelfredzaamheid
Uitgangspunt bij de behandeling is de zelfredzaamheid van de patiënt. Daarom leert die door middel van handgrepen om zelf oedeem aan te pakken. Afhankelijk van de klacht krijgt de patiënt een op maat gemaakt oefenprogramma van de therapeut.

Over Praktijk de PAUW
Fysiotherapeut Karin van der Burg van Praktijk de PAUW: ‘Praktijk de PAUW is een kleinschalige praktijk voor haptotherapie en fysiotherapie. Persoonlijke aandacht vinden wij belangrijk. In principe heb je bij ons een vaste therapeut.
Wij zijn gespecialiseerd in zowel oncologiefysiotherapie als oedeemfysiotherapie. Dit betekent dat je met vrijwel alle klachten die het gevolg zijn van de kanker of de behandeling daarvan bij ons terecht kunt. Verder hebben we een netwerk van samenwerkingsrelaties waar wij gebruik van maken wanneer dat nodig is.
Behalve voor fysiotherapie kun je bij mijn collega Wilma Tigchelaar, GZ-haptotherapeut, terecht voor haptotherapie.’