Veel mensen hebben tijdens, maar vooral ook na de behandeling van borstkanker, prostaatkanker, melanoom of vulvakanker last van huidproblemen, zoals verkleuring, zwelling (oedeem) of verhard littekenweefsel. Hoe kunnen dergelijke klachten behandeld en – zo mogelijk – voorkomen worden?

Gedurende de behandeling in het ziekenhuis doen zich vooral huidproblemen voor door radio- en chemotherapie. Het werk van de huidtherapeut vindt vaak plaats nadat de behandelingen in het ziekenhuis zijn afgerond.

Lymfoedeem
Het meest voorkomende probleem na de behandeling van borstkanker is een ophoping van vocht in de borst of de arm: lymfoedeem. Dit veroorzaakt een onaangenaam, ‘zwaar’ gevoel. Een lymfoedeem kan maanden of zelfs jaren na de behandeling ontstaan. Het risico is het grootst als de lymfeknopen uit de oksel zijn verwijderd. Het lymfevocht uit de arm en borst wordt dan minder goed afgevoerd. Maar ook alleen radiotherapie kan een oedeem veroorzaken. Het risico bestaat namelijk dat bij de bestraling lymfeklieren in de oksel en lymfevaten in de borst beschadigd raken, met een minder goede afvoer tot gevolg. Dit geldt ook voor prostaatkanker: wanneer de lieslymfeknopen of de lymfeknopen in het kleine bekken zijn verwijderd, wordt het lymfe uit de benen onvoldoende afgevoerd, met als gevolg lymfoedeem in één of in beide benen. Zo ook bij melanomen en/of bij tumoren in het hoofd-halsgebied, waarbij lymfeknopen zijn verwijderd of waarbij bestraling heeft plaatsgevonden.

Behandelingen
Wat kunnen wij voor jou betekenen? We kunnen manuele lymfdrainage toepassen. Dit is een pompende massagebeweging waarbij de goede / slapende lymfevaten en lymfeknopen gestimuleerd worden om het vocht alsnog af te voeren. Aanvullend wordt er gebruik gemaakt van een lymfapress. Het apparaat pompt lucht in de kamers, waardoor er druk wordt opgebouwd.
Het inzwachtelen van het oedeem heeft hetzelfde doel. Er komt druk op het oedeem, waardoor de afvoer gestimuleerd wordt. We werken ook met speciale ‘lymftapes’, die een aantal dagen blijven zitten en waarmee je zelfs mag douchen. De tape wordt op de opgerekte huid geplakt, waardoor die als het ware wordt opgetild. Zo ontstaat meer ruimte voor het vocht om weg te stromen.

Om ervoor te zorgen dat het oedeem niet terugkomt, meten wij een thoraxbandage aan en/of elastische kous voor de arm of been. Verder is een huid met een oedeem heel kwetsbaar voor wondjes. Deze genezen vaak slecht, waardoor de kans op een ontsteking / infectie groot is. Om dat te voorkomen, is het van groot belang om de huid goed te verzorgen. Hierin zullen wij je adviseren.
Als een lymfoedeem onbehandeld blijft, kan het weefsel keihard worden (fibroseren). Met speciale ‘fibrosegrepen’ proberen we het weefsel los te masseren.

Zelfmanagement
Bij Huid- & Oedeemcentrum wordt er veel aandacht besteed aan zelfmanagement: we gebruiken producten voor aanvullende ‘thuisbehandeling’ die je zelfredzaamheid vergroten. Deze producten komen uit de basisverzekering en kunnen gemakkelijk door jezelf worden aangebracht. Wij geven voorlichting over het voorkomen van problemen, en geven speciale ademhalings- en bewegingsoefeningen.

Oprekken en soepel maken
Na een operatie zit de huid door littekenweefsel soms heel strak; zeker als de borst is geamputeerd. Dat kan ongemakkelijk voelen, of zelfs pijnlijk zijn. Bovendien beperkt het de bewegingsvrijheid. Door verschillende vormen van littekentherapie rekken we de huid op.
In aanvulling daarop gebruiken we soms siliconenpleisters of lymfetape die beide helpen de huid soepeler te maken.
De donkere vlekken – pigmentverkleuring – die vaak tijdens of na radiotherapie ontstaan, zijn ook goed door jezelf te behandelen. Vier tot zes weken na afloop kun je starten met een betadinescrub. Daarmee verdwijnen de verkleuringen in de meeste gevallen.