Vrouwen met borstkanker kunnen na de behandelingen te maken krijgen met ongewenste vocht­ophopingen, ook wel ‘oedeem’ genoemd. Hierbij gaat het om lymfoedeem, een probleem dat vaak onderbelicht blijft en vaak laat wordt gesignaleerd. 

Lymfoedeem ontstaat na beschadiging van het lymfvatenstelsel. Dit komt vaak door operatie, chemotherapie en/of bestraling, waarbij lymfklieren en lymfvaten beschadigd raken. Soms worden lymfklieren zelfs helemaal verwijderd. Hierdoor kan het lichaam het vocht niet goed afvoeren en begint een lichaamsdeel op te zwellen. Ook ontstaan er vaak klachten van een moe en zwaar gevoel, en een gespannen gevoel.

Lymfoedeem komt het meest voor aan armen en benen, maar kan ook in andere lichaamsdelen ontstaan, zoals de borsten en in het gelaat. Lymfoedeem is een chronische aandoening, en behandeling ervan is noodzakelijk! Wanneer lymfoedeem niet wordt behandeld, wordt het lichaamsdeel steeds dikker, en harder en kunnen er ontstekingen en wonden ontstaan.

Behandeling
De oedeemtherapeut is gespecialiseerd in het behandelen van oedeem, en er zijn voor het afvoeren van oedeem verschillende behandelingen mogelijk, zoals manuele lymfdrainage. Hierbij wordt met behulp van zachte, pompende bewegingen het netwerk van lymfvaten vlak onder de huid geactiveerd. De lymfdrainage stimuleert de vochtopname door de lymfvaten en verhoogt de afvoer van weefselvocht. De ‘file’ wordt als het ware opgelost door het ‘verkeer’ via andere wegen op de bestemming te laten aankomen.

Manuele lymfdrainage kan gecombineerd worden met compressietherapie. Door het aanleggen van zwachtels wordt van buitenaf een continue druk aangebracht die het uittreden van vocht tegengaat en de afvoer van lymfe ondersteunt. Speciale hulpmiddelen kunnen worden ingezet om te voorkomen dat oedeem toeneemt. Tevens kan pijn verlicht worden door de therapie. Zodra het oedeem is verminderd en de situatie stabiel is, kan er een thera­peutische elastische kous worden aangemeten.

Lymfdrainage bij borstreconstructies
In het geval van een borstreconstructie kunnen wij door middel van manuele lymfedrainage zorgen voor een sneller herstel. Zo kunnen we bijvoorbeeld bij de toepassing van een tissue-expander ter voorbereiding op een borstreconstructie de spanning van de huid verminderen, waardoor sneller herstel plaatsvindt.

Zelfredzaamheid
Uitgangspunt bij de behandeling is de zelfredzaamheid van de patiënt. Daarom leert die door middel van handgrepen om zelf oedeem aan te pakken. Afhankelijk van de klacht krijgt de patiënt een op maat gemaakt oefenprogramma van de therapeut.

De eerste 20 behandelingen worden vergoed uit de ­aanvullende verzekering; eventuele volgende behande­lingen uit de basisverzekering. Neem voor informatie over de vergoeding die voor jou van toepassing is contact op met je zorgverzekeraar.