Een aanraking. Het klinkt zo simpel. Een arm om je schouder van een vriend, een hand van een onbekende, een aai op je rug van je ouder. Zo vanzelfsprekend als aanrakingen lijken te zijn, zo waardevol blijken ze wanneer het opeens niet meer mag.

Door het coronavirus zijn fysieke contacten sterk beperkt. Hoewel we inmiddels wat meer beweegruimte hebben, blijft de anderhalvemeterregel standhouden. Maar anderhalve meter afstand houden tot je medemens, al helemaal als het om familie of vrienden gaat, voelt niet normaal.

Persoonlijke ruimte
We zijn gewend om dierbaren graag binnen onze ‘persoonlijke ruimte’ van 1,2 meter te laten. In veel situaties is zelfs dat ongewoon. Een oma die haar kleinkind van bijna één ziet opgroeien en daar niet dichterbij kan komen voor een knuffel, een aai, het leren dat je familie bent en veilig bent in diens armen. Het is er niet bij. Veel mensen ervaren dit als zwaar, en dat is volkomen te begrijpen.

Aanraking brengt veel teweeg
Een aanraking is niet alleen een teken van affectie. Het brengt veel meer bij ons teweeg. Niet voor niets zijn behandelingen als massage, fysiotherapie en haptonomie zo effectief. Daar is een heldere verklaring voor. Bij huid-op-huidcontact maakt het lichaam de hormonen oxytocine en endorfine aan, die je misschien wel kent als ‘gelukshormonen’. Dit ontstaat op momenten van veiligheid, en maakt dat een knuffel zo’n gevoel van geborgenheid teweegbrengt. Een logische verklaring waarom een aanraking als troostend ervaren kan worden.

Effect op lichaam en geest
Het effect van aanraking op het lichaam en de geest is zo groot, dat een gebrek eraan meetbaar negatief blijkt. Onderzoek toont bijvoorbeeld aan dat ouderen die eenzaam zijn en weinig aanraking kennen, een lagere weerstand hebben en eerder ouderdomsverschijnselen vertonen. Couveusebaby’s die geknuffeld worden, zijn doorgaans gezonder dan zij die niet worden aangeraakt. En wanneer de ‘gelukshormonen’ niet worden aangemaakt door knuffelen, is er vrij baan voor cortisol en adrenaline: stresshormonen die spanning en piekergedachtes veroorzaken.

In contact treden
De effectiviteit van haptonomie schuilt dan ook in de affectieve aanraking, en is in het bijzonder welkom in een periode waarin we letterlijk, en soms figuurlijk, ver van elkaar verwijderd zijn. Haptonomie houdt in dat er heling plaats kan vinden door in contact te zijn. Huidige contacten zijn vaak afstandelijk en door gebrek aan toenadering veelal oppervlakkig. Maar heling, ontwikkeling en ontplooiing kan pas gedijen bij een veilige, diepgaande en vriendelijke omgeving. Deze omgeving kan een haptonoom bieden. Veilig, vertrouwd, en van dichtbij.

Wist je dat …
… er een verschil is tussen jezelf aanraken en aangeraakt worden? Wanneer een ander je aanraakt, worden veel meer gebieden in de hersenen geactiveerd dan wanneer je jezelf aanraakt.
… men elkaar tegenwoordig überhaupt minder aanraakt dan een aantal decennia geleden? Uit onderzoek blijkt dat aanraking in de westerse cultuur steeds meer geschuwd wordt, vooral bij mannen onderling, op handen schudden na.

Over Renata
Renata Schoneveld is haptotherapeut in haar eigen praktijk in Amersfoort. Ze vertelt: ‘Als haptotherapeut help ik mensen met verschillende vragen en zaken waar ze tegenaan lopen in hun leven.’ Je kunt bij Haptonomie praktijk Schoneveld terecht voor haptotherapie en haptonomie, maar ook heeft Renata de studie Seksuologie gevolgd, waardoor vragen rondom intimiteit eveneens bespreekbaar zijn.