Als de intensieve behandelingen tegen kanker achter de rug zijn, wil je niets liever dan je gewone leven weer oppakken. Maar helaas laat kanker zijn sporen na. Niet alleen op mentaal gebied, maar ook lichamelijk zijn er verschillende klachten die kunnen opspelen.

Zo kan er, als gevolg van een tumor en de operatie, schade aan je weefsel zijn ontstaan. Hierbij kunnen lymfebanen en lymfeknopen aangetast zijn. Dit belemmert dan de terugstroom van het vocht naar de bloedsomloop. Hierdoor kan oedeem ontstaan: een vochtophoping als gevolg van het niet goed functioneren van het lymfesysteem.

Oedeemtherapie
Gelukkig is dit goed behandelbaar met oedeemtherapie. Deze therapie heeft als doel om het oedeem in een lichaamsdeel te verminderen met behulp van verschillende hulpmiddelen. Michelle van der Aalst is huid- en oedeemtherapeut. Ze vertelt: ‘Een behandeltraject kan bestaan uit verschillende behandelingen en technieken. Zo kun je denken aan manuele lymfedrainage. Dit is een massagetechniek die de afvoer van lymfevocht stimuleert. Ook zwachtelen, het aanleggen van verband of drukmaterialen of het aanmeten van therapeutische elastische kousen kunnen onderdeel zijn van de behandeling.’

Endermologie
Een andere manier om weefsel te versoepelen, littekens te verbeteren en het oedeem te verminderen, is endermologie. Michelle: ‘De techniek is met name goed inzetbaar na een oncologische ingreep aan de borst. Het komt dan wel eens voor dat een litteken heel erg naar binnen getrokken is. Na iedere behandeling zul je merken dat het weefsel soepeler is. Ook heb je minder klachten en het litteken voelt vlakker aan.’

Permanente druk
‘Daarnaast is het belangrijk dat er ook buiten de behandeling permanent druk wordt gegeven op een lichaamsdeel met oedeem. Als je na een massage of endermologie druk blijft uitvoeren met een hulpmiddel zoals een kous of een verband, stroomt het vocht naar plekken waar de afvoer nog goed functioneert. De vochtophoping zal namelijk altijd de weg van de minste weerstand zoeken. Ook een activiteit als Nordic Walking kan voor verlichting zorgen, en daarvoor hoef je niet eens naar de praktijk te komen!’

Zelfstandig aan de slag
‘Ik werk vanuit het principe dat je niet graag de rest van je leven naar de praktijk komt. Je hebt op zo’n moment al zoveel ziekenhuisbezoeken gehad dat je zelf aan de slag wilt gaan. Zelfstandigheid en zelfmanagement zijn voor mij heel belangrijk. Ik leer een cliënt ook speciale massagetechnieken, ademhalingstechnieken en bewegingsoefeningen. Hierbij geldt natuurlijk dat wat voor de één werkt, niet ook voor de ander werkt. Er wordt een combinatie gemaakt van oefeningen en technieken die bij de cliënt past. Ik hecht veel waarde aan deze persoonlijke benadering en hoop zo een steentje bij te dragen aan het terugkrijgen van de zelfstandigheid van een cliënt.’

Welke symptomen kunnen duiden op oedeem?
– opgezet lichaamsdeel
– strakke, glanzende huid
– pijn
– tintelingen
– wanneer er na druk op de plek een putje achterblijft

Wat kan ik zelf doen tegen oedeem?
– Een lichaamsdeel hoger leggen
– Zelfmassage of massage door een partner
– Aangemeten drukmaterialen dragen
– Controleer geregeld op verwondingen
– Breng regelmatig een crème aan om infecties te voorkomen
– Beperk je zoutinname
– Ademhalingsoefeningen
– Bewegingsoefeningen

Korte lijntjes
Michelle van der Aalst werkt vanuit haar praktijk SKINMED. Haar fascinatie voor de huid begon al op jonge leeftijd. Naar eigen zeggen was ze toen al uren bezig met haar huid, haar en nagels. Ook korstjes en littekens kregen volop aandacht. Toen haar moeder borstkanker kreeg, had dat een grote impact op het gezin. Ook heeft deze situatie invloed gehad op het verzorgende karakter van haar beroepskeuze op latere leeftijd. Ze ging de opleiding Huidtherapie doen en leerde voor oncologische nazorg. Haar kennis en ervaring gebruikt ze nu om mensen te verlichten van hun klachten na een oncologische ingreep. Om mensen zo goed mogelijk te kunnen helpen werkt ze ook geregeld samen met andere specialisten. Ze heeft bijvoorbeeld nauw contact met een ergotherapeut: ‘Soms kijken we samen met een cliënt naar hulpmiddelen om een kous zelfstandig aan of uit te trekken. Maar ook een diëtist kan helpen als er na een oncologische ingreep een chronische wond is ontstaan die maar niet wil genezen.’