Oedeem is een opeenhoping van vocht en kan ontstaan na ingrepen waarbij lymfklieren zijn weggenomen of beschadigd, zoals bij een borstoperatie. Meestal gaat dit vocht niet vanzelf weg, en als er niets wordt ondernomen, kunnen de klachten toenemen en zelfs leiden tot bewegingsbeperking en wondroos (huidinfectie). Tijdens de 4-jarige HBO-opleiding bekwaamt een huidtherapeut zich in de totaalaanpak van lymfoedeem. De therapie bestaat uit een aantal onderdelen die meestal gecombineerd worden toegepast.

Als het nodig is om bij een borstkankerpatiënt de okselklieren te verwijderen, dan is de kans groot dat de vochthuishouding in die lichaamsregio totaal van slag is. Dit kan leiden tot een dikke arm en/of hand. Dit is eenvoudig te meten door de omvang te vergelijken met de andere arm. Nog beter is het als er bij de mammacareverpleegkundige vóór de operatie al een nulmeting is gedaan. Zo kunnen we nog beter bewaken of er lymfoedeem dreigt te ontstaan. Een gouden regel is dat we bij een toename van 10% direct starten met therapie om het vocht terug te dringen. Ook zal er tussentijds gemeten worden om de resultaten inzichtelijk te maken.

Lymfedrainage
Manuele lymfedrainage is een massagevorm waarbij door middel van zachte pompende bewegingen het eiwitrijke lymfevocht wordt afgevoerd. Als er verhardingen (eiwitfibrose) in het weefsel voelbaar zijn, dan zal daar eerst met intensieve fibrosegrepen op gewerkt worden, zodat de huid weer minder strak en vast aanvoelt. De huidtherapeut richt zich op oedeemafname en gebruikt daarbij soms ook een drukgolfapparaat op een arm of been. Rondom het litteken en op de bestraalde borst zal echter altijd uitsluitend manueel gewerkt worden. De oedeemafname zal pijn verminderen en eventuele wonden zullen sneller genezen

Huidverzorging
Bij een huid die onder spanning staat, ontstaan sneller kloofjes, die weer het risico op infecties verhogen. De huidtherapeut besteedt altijd aandacht aan de conditie van de huid en geeft adviezen en tips om de huid gezond en soepel te houden. Ook zal er aandacht besteed worden aan littekens, zodat ze optimaal genezen, en met littekentherapie voorkomen we het vastkleven en intrekken van het weefsel. Bij een bestraalde huid kan er vaak ook een verbetering van het aspect bewerkstelligd worden.

Compressietherapie
Om ervoor te zorgen dat het oedeem tussen de behandelingen in niet snel terugkomt, maar verder wordt teruggedrongen, wordt er een compressief verband aangebracht (zwachtels). Bij een langer traject meten wij vaak een Farrow Wrap aan. Dit is een compressiehulpmiddel dat door de patiënt zelf middels klittenband op de juiste spanning aangebracht kan worden. Uiteindelijk zal bij een maximale afname van het oedeem een therapeutische elastische kous of een thoraxbandage / druk-BH worden aangemeten om het resultaat te behouden.

Kwaliteit van leven
Integrale oedeemtherapie biedt geen genezing, maar wel een aanzienlijke verbetering in kwaliteit van leven! Door de afname van het oedeem en de versoepeling van de huid zullen pijn en een zwaar onaangenaam gevoel van het aangedane lichaamsdeel afnemen. Hierdoor zal de energie weer toenemen en zullen dagelijkse activiteiten minder gehinderd worden door het oedeem.