Niemand wordt op een ochtend wakker en zegt: ‘Ik ga me aansluiten bij een sekte. Ik laat me uitbuiten, misbruiken, ronselen, manipuleren en neem afstand van mijn leven, familie, geliefden en vrienden.’ Geen vader bedenkt, als hij zijn baby vasthoudt:
‘Mijn dochter gaat voor een loverboy werken.’ Geen moeder brengt haar zoon naar de sportclub / scouting met de gedachte ‘Mijn zoon komt in handen van en charismatische trainer / leider die hem gaat misbruiken.’ Geen ouder helpt een kind door zijn studie om ­achteraf te constateren dat hij/zij is toegetreden tot een groepering die hem emotioneel en financieel uitkleedt. Niemand bedenkt in Nederland dat zijn kind geronseld wordt om als kanonnenvoer naar andere, verre landen te worden gebracht.

En toch gebeurt het dagelijks in Nederland. Charismatische leiders weten gezonde, intelligente, vooral jonge mensen in hun ban te trekken en dusdanig te manipuleren dat zij op een manier gaan leven en reageren die niet bij het te doen gebruikelijke habitat van de persoon horen. De meesten van ons kennen wel iemand die volledig veranderd is na het aangaan van een relatie met een in onze ogen ‘andersoortig’ of vreemd iemand.

Dom?
Over het algemeen denken wij dat wie in een manipulatieve relatie belandt óf een laag IQ heeft, óf een sociaal-economisch zwakkere achtergrond heeft. Met andere woorden: of de familie deugt niet of men is dom. Echter, onderzoek wijst uit dat de meerderheid van deze slachtoffers gedurende hun schooltijd of op universiteiten zijn aangetrokken. Daarmee vervalt in ieder geval het argument ‘dom’.

Destructieve beïnvloeding
De doelstellingen van mensen of groepen die gebruik maken van onheuse beïnvloeding zijn zeer divers en daarom is het ook helemaal niet eenvoudig om dit soort relaties te herkennen of beter nog, te voorkomen. Echter, eenmaal gerekruteerd richten de leiders (of groep), zowel fysiek als psychisch, een (menselijke) ravage aan. Verloren (jonge) levens die daarna nog maar moeizaam op de rit te krijgen zijn. In Nederland zien wij dit nu op ­scholen, in buurten, bij (sport)clubs, bij scouting en op ­individuele basis gebeuren zonder dat daar veel aandacht aan ­geschonken wordt, behalve uiteraard door de slachtoffers en diens familie, die met de handen in het haar aan de zijlijn staan en zich geen raad weten. In mijn optiek vooral omdat het fenomeen ‘destructieve beïnvloeding’ simpelweg niet herkend en derhalve niet genoeg erkend wordt. Mensen die uit een dergelijke relatie zijn gestapt, hebben een psychische, maar zeker ook fysieke uitdaging om het traumatische effect ervan te verwerken en het leven op alle fronten weer te kunnen oppakken.