Het liefst wil jij jouw kinderen beschermen. Je wilt ze weghouden voor al het kwade wat de wereld te bieden heeft. Als een van je dierbaren overlijdt kom je hierdoor in een lastig parket te zitten. Eigenlijk wil je jouw kinderen beschermen voor alles wat met de dood te maken heeft, maar de dood heeft je ingehaald, waardoor je er eigenlijk niet meer omheen kunt.

Je hebt het ondertussen al moeilijk genoeg. Stel je hebt net je vader of moeder afgegeven, dan moet je naast de opspelende emoties ineens van alles bedenken en regelen. En als je kinderen hebt, komen hier nog een aantal vragen bij. Je begint bijvoorbeeld te twijfelen of je kinderen aanwezig moeten zijn op de aankomende uitvaart, of dat het juist beter is om ze ervan weg te houden. En als ze er wel bij zijn, op welke manier, en in welke mate zou je jouw kinderen dan bij de uitvaart betrekken?

Moeilijke vragen
Peter Verheijen van Dommel Uitvaarten in Eindhoven ziet vaak dat mensen veel vragen hebben als een dierbare overlijdt. ‘Daar komen ook allerlei lastige vragen van je kinderen nog bij, vaak over de dood. Dit zijn vragen waar geen kant-en-klaar antwoord op bestaat. Wat we kunnen doen is jou en je kind begeleiden in dit proces, zodat je kind wel mee kan naar de uitvaart. We vinden het belangrijk om hier de tijd voor te nemen, zodat het voor kinderen te behappen blijft en jij je er ook goed bij voelt.’

Rouw bij kinderen
Kinderen maken het overlijden van een familielid op een hele andere manier mee dan volwassenen. Als volwassene kijk je in deze tijd naar je kind als een minimensje. Gewoon wat kleiner en met nog heel weinig kennis. Maar daar maken de meeste mensen een cruciale denkfout. Kinderen zijn letterlijk nog niet volwassen. Hun hersenen zijn nog lang niet volgroeid en hebben heel veel functies die wij als normaal beschouwen nog niet. Ook hun geheugen werkt anders. Daarom werkt praten met jonge kinderen niet: kinderen kennen het concept van relaties en de waarde daarvan niet zoals wij. Kinderen leren door indrukken op te slaan, niet door woorden. Als mama huilt, worden zij ook verdrietig – zonder te weten waarom. Maar een uur later kan die indruk tijdens het spelen al weer lang vergeten zijn. Peter: ‘Daarom raden wij de mensen ook aan om vooral normaal te doen tegen de kinderen. Doe er niet krampachtig over, ook al vind je het eng om je kind aan de dood bloot te stellen. Kinderen accepteren de situatie vaak heel gemakkelijk zoals die is. Het zijn juist de volwassenen die er van alles bij gaan denken.’ Veel ouders van nu durven bijvoorbeeld niet naar een overledene te gaan kijken om afscheid te nemen omdat er in hun jeugd zo geheimzinnig over werd gedaan en ze als kind werden weggehouden.

Betrek je jouw kind erbij?
Peter: ‘Het is belangrijk om kinderen er juist wel bij te betrekken. Het hoort bij het leven en als kind moet je ook leren wat verlies en verdriet is, dat kan je beter doen op jonge leeftijd als ze er nog niet te diep over word nagedacht. Zo zal het stapsgewijs gaan en niet ineens. Als je kinderen nog klein zijn, hoef je misschien alleen maar te zeggen dat opa dood is. Dat wordt dan als kennisgeving aangenomen. Zijn je kinderen iets ouder kun je de vraag verwachten wat dat betekent. Doe daar niet te moeilijk over. Trek bijvoorbeeld een vergelijking met een blad aan een boom dat eerst groeit, groen en sterk wordt en vervolgens verkleurd en verschrompelt en van de boom valt. Nog oudere kinderen, die wel bewuster alles meemaken, kun je betrekken door ze dingen te laten doen. Bijvoorbeeld de kist versieren, een gedichtje maken of laten voorlezen, of een tekening maken. Een uitvaart is voor een kind een leerzaam moment. Gevoelens als gemis en verdriet horen immers ook bij het leven en er mee leren omgaan maakt stabielere volwassenen. Je wilt immers toch het beste voor je kind?’

Warm en persoonlijk
‘Ons uitvaartcentrum is een uniek afscheidshuis in Eindhoven,’ vertelt Peter. ‘We hebben in dit uitvaartcentrum ook aan kinderen gedacht met onder andere een speelhoekje. Ze kunnen hier bijvoorbeeld een tekening maken om die aan hun opa of oma mee te geven maar ook gewoon de tijd verdrijven met autootjes en kleurboeken terwijl de volwassenen bezig zijn. Op die manier kan iedereen op zijn eigen niveau op een warme en persoonlijke manier afscheid nemen van je dierbare.’

Uitvaarten verzorgen is niet zomaar een baan. Het laatste afscheid verzorg je met hart en ziel. Een opleiding geeft wel de praktische kennis, maar om wildvreemde mensen meteen te kunnen aanvoelen, heb je wel iets meer nodig. En dat is precies waarin Peter Verheijen en zijn echtgenote Harriëtte Verheijen-Charmant zich hebben gespecialiseerd. Kleinschalig, warm en professioneel.