Soms lijkt gedrag uit het niets op te komen. Je kind wordt ineens heel erg boos, zonder dat hier een aanleiding voor lijkt te zijn. Of is je kind juist een beetje teruggetrokken en lijkt die niet lekker in zijn of haar vel te zitten? Je kunt je dan best zorgen gaan maken. Waar komt dat gedrag toch vandaan? En hoe lang is het eigenlijk al zo?

Als kind leer je stukje bij beetje hoe de wereld in elkaar steekt. Maar wist je dat je zelfs voor de geboorte al aan het leren bent? Niet alleen je fysieke ontwikkeling begint in de buik, ook je gedrag. Van de conceptie en ontwikkeling in de buik tot de geboorte en eerste levensjaren: alles uit de beginfase heeft de rest van je leven invloed. Als je precies daar meer over leert kennen, krijg je zo ook inzicht in je eigen gedrag. En dat biedt vrijheid en rust.

Effecten van geboortepatroon
De zaadjes voor gedrag die in het begin van je leven zijn gezaaid, kunnen later ontkiemen. Als je bijvoorbeeld met een inleiding ter wereld bent gekomen, heb je misschien snel het gevoel dat je anderen nodig hebt om je vooruit te helpen. Een navelstreng die om je nek zat, maakt nu dat je snel benauwd raakt. ‘Zelf ben ik waarschijnlijk te laat ingenesteld in de baarmoeder, waardoor ik toen voeding tekort kwam.’ vertelt Madelon Dikkens van Samen (op)groeien. ‘Als ik nu van huis ga, moet ik eten en drinken bij me hebben. Dat is een onbewuste levensdrang die in mij naar boven komt, die op celniveau vastgelegd is’.

Je geboorte in kaart
In haar praktijk Samen (op)groeien gebruikt Madelon deze kennis nu om mensen van alle leeftijden te kunnen helpen. Ze gaat hiervoor aan de hand van 37 voorbeeldkaarten met je op zoek naar je geboortepatroon, de omstandigheden van je geboorte. Dit kan bijvoorbeeld een keizersnede zijn, een inleiding of een bevalling met een complicatie. Ook sociale factoren spelen hierbij mee. Dat je patronen vastgelegd zijn op celniveau, betekent niet dat ze ook zijn vastgeroest, vertelt Madelon. ‘Deze kennis geeft juist vrijheid. Als je weet wat bepaald gedrag is en waar het vandaan komt, kun je beginnen om het te veranderen.’

Verklaring voor gedrag
Madelon helpt zowel kinderen als volwassenen met haar methode. Ze werkt ook vaak met gezinnen. Er zit alleen nooit een vast gevolg aan een bepaald geboortepatroon. ‘Twee mensen kunnen allebei met een keizersnede ter wereld gekomen zijn, maar de andere omstandigheden zijn dan altijd nog verschillend van elkaar’. Hierdoor is het in kaart brengen van de geboorte altijd maatwerk – de 37 patronen zijn slechts een leidraad. ‘Er is ook geen goed of fout. Dingen zijn gegaan zoals ze zijn gegaan, dat kun je niet veranderen. Wat je wel kunt doen is je gedrag leren te begrijpen, met deze kennis stappen zetten om het gedrag te kunnen veranderen en zo rust te krijgen in je leven’.

Het pedagogisch startpunt
Madelon geeft samen met Wendy Coppelmans van Coachingspraktijk OOW en Sandra Smits van Sancoaching de training ‘Het pedagogisch startpunt’. Dit is een studiedag waarbij je als professional in de kinderopvang, de jeugdzorg of het onderwijs inzicht kunt krijgen in de effecten die de start van het leven op kinderen kan hebben. ‘We merkten dat deze sectoren baat kunnen hebben bij de kennis over de invloed van de eerste twee levensjaren vanaf de conceptie op de rest van het leven,’ vertelt Madelon. ‘Bij de intake op een kinderopvang en op scholen komt de geboorte maar heel kort ter sprake. Daar mag meer aandacht voor komen, aangezien dit veel invloed heeft.’

Wendy Coppelmans, met een achtergrond in de kinderopvang, merkte dat professionals wel vragen naar de zwangerschap en geboorte, maar vooral omdat deze vraag op het intakeformulier staat. ‘Ergens weten de professionals dus wel dat het belangrijke informatie kan geven. Dit vind ik heel mooi, persoonlijk denk ik daarbij wel dat het belangrijk is om dergelijke vragen pas te stellen als je daadwerkelijk weet wat je met de antwoorden en informatie die je ontvangt kunt. Exact dat laten wij terug komen in de training, medewerkers weten na afloop van de training hoe zij op gedrag en de behoefte van kinderen (en hun ouders/verzorgers) af kunnen stemmen.’

Kennis over de start van het leven kan leerlingen op het basisonderwijs bijstaan in hun ontwikkeling, vertelt Sandra, die zelf ook in het basisonderwijs heeft gewerkt. ‘In het onderwijs zie je dat leerlingen soms weinig of niet tot leren kunnen komen en dat soms gedrag in de weg lijkt te zitten. Dit kan op vele verschillende vlakken spelen. Soms hebben kinderen moeite met concentreren, afscheid en weer wennen aan nieuwe dingen, moeite met overzicht of zelfvertrouwen. Het pedagogisch startpunt zorgt voor inzicht in gedrag. Waar komt het gedrag vandaan? En nog belangrijker: waar heeft een kind dan behoefte aan? Kinderen gaan die erkenning voelen en zullen daardoor ook anders op jou als leerkracht gaan reageren.’