Ik zie regelmatig mensen in mijn praktijk die iets willen ‘loslaten’. Het gaat dan om iets waarover ze bijvoorbeeld blijven piekeren of zorgen maken, waar ze zich schuldig over voelen of waar ze zich ten onrechte verantwoordelijk voor voelen. Dat willen ze niet meer doen en de oplossing die ze daarvoor bedacht hebben is loslaten.

‘Loslaten’ klinkt relaxed, maar is in de praktijk nog niet zo gemakkelijk. Dat heeft twee redenen. De eerste reden is dat loslaten eigenlijk een vorm van iets ‘niet doen’ is. Dus bijvoorbeeld níét meer piekeren, geen schuldgevoel meer hebben. Herkenbaar voor ons allemaal. Echter: iets níét doen, dat kunnen wij niet goed.

Jaren geleden, toen ik rijles had, vond ik het eng op de snelweg. Met name voor vrachtwagens was ik bang. Als ik zo’n joekel moest passeren, hield ik mijn blik er angstvallig op gericht, en dat was een slecht idee. Mijn instructeur leerde me: als je erop focust, stuur je er juist op af! Hij leerde me ook wat ik wél moest doen: mijn focus op mijn eigen baan houden. Dat was een wijze les, die later nog vaak door de praktijk bevestigd werd. Als je focust op wat je niet wil, gaat je aandacht er net zo goed naartoe. Je brein maakt in deze geen onderscheid tussen wél en níét. Waar je aandacht aan geeft, daar stuur je op af.
Hetzelfde geldt voor loslaten. Het willen loslaten van piekergedachten, dus niet willen piekeren, maakt dat je gefocust raakt op het piekeren. Beter kun je aandacht geven aan wat je in plaats daarvan wél wil.

De tweede reden dat loslaten niet werkt, is dat wij niet zómaar ergens aan vasthouden. Er is altijd sprake van een onderliggende reden. Redenen zijn te vinden in je persoonlijke overtuigingen, ervaringen, normen, waarden, loyaliteiten, gevoeligheden. Die sturen je gevoel en gedrag aan, vaak zonder dat je je daarvan bewust bent.

Het ‘falen’ van de moeder
Een praktijkvoorbeeld daarvan is een vrouw die zich zorgen maakt over haar volwassen dochter. Voortdurend bemoeit ze zich met de zaken van haar dochter en ze blijft maar over haar piekeren. Dat zorgt voor spanning en slaapproblemen, en ze wil het loslaten. Zo komt ze bij mij. Eerst onderzoeken we wat ze wél wil. Haar focus wordt: de verantwoordelijkheid dáár laten waar die hoort. De volgende vraag is dan natuurlijk: wat houdt haar tegen om dat al te doen?

In de gesprekken pellen we stap voor stap het probleem af tot de onderliggende reden duidelijk wordt. De vrouw voelt zich schuldig. Tijdens de kinderjaren van haar dochter speelde er van alles in het gezin. In die moeilijke periode heeft moeder niet genoeg oog voor haar dochter gehad, en haar daarmee tekortgedaan. Die schuld, dat nare gevoel, heeft ze diep weggestopt. Maar elke keer als het even niet goed gaat met haar dochter, wordt het getriggerd. Het ‘moet’ goed met haar dochter gaan, want anders wordt het falen van de moeder zichtbaar en voelt ze de last en de pijn van het schuldgevoel. Om dat te voorkomen piekert ze, bemoeit ze, en voelt ze zich verantwoordelijk voor het geluk van haar dochter. Als de moeder inzicht krijgt in dit mechanisme en zichzelf vergeeft voor haar vroegere fouten, ontstaat ruimte om anders te voelen en te doen.

Je ouders gelukkig maken
Een ander voorbeeld is voor velen van ons in zekere mate herkenbaar. Als jij je als kind, in je gezin van herkomst, verantwoordelijk hebt gevoeld voor het geluk van jouw ouders, merk je als volwassene daarvan de resultaten. Je ouders gelukkig maken is voor een kind een grote opdracht, die ook nog eens niet kán lukken. Dat tekent je. Vaak blijf je in je volwassen leven in allerlei andere relaties alsnog proberen die onmogelijke opdracht te vervullen. We wéten wel dat de ander verantwoordelijk is voor zijn eigen geluk, maar we ‘kunnen het niet loslaten’.

Als je er zelf niet voldoende uitkomt, vraag dan hulp van een goede coach of therapeut. Die kan je helpen onderliggende mechanismes te vinden, en oud zeer te verwerken. Zo krijg je meer invloed op je gedrag en hoe je je voelt.

Marije Zuidervaart

Over Marije
Marije Zuidervaart is coach en relatie- en gezinscoach in Amersfoort. Haar coaching kan helpen bij verschillende vraagstukken in je in je leven, bijvoorbeeld op het gebied van communicatie, relaties, werk, en gevoelens. (Zelf-)liefde, mentale veerkracht en levenslust zijn belangrijke thema’s in haar werk. In de basis zijn deze drie bij iedereen aanwezig. Als die (weer) goed toegankelijk voor je zijn, kun je de hele wereld aan.