Het hebben van een hartprobleem heeft een grote impact in het leven van mensen. Het zet niet alleen hun eigen leven op zijn kop, maar ook dat van je gezin. Naast een hartinfarct zijn er ook andere vormen van hartproblemen, een minder bekende vorm is hartfalen. Hierbij is het hart minder in staat om voldoende bloed rond te pompen, waardoor het lichaam minder belast kan worden. Dit werkt beperkend op de activiteiten die mensen graag willen en moeten doen. Om deze beperking zo klein mogelijk te maken, kunnen mensen deel nemen aan hartfalenrevalidatie. Het doel van deze revalidatie is het zo optimaal mogelijk verbeteren van de belastbaarheid van de patiënten.

Emmie Pigmans, werkzaam als fysiotherapeut bij de Ommelander Ziekenhuis Groep, begeleidt patiënten met hartfalen. ‘Hartfalenrevalidatie is een poliklinisch programma’, legt Emmie uit. ‘Zodra de cardioloog constateert dat er een mismatch is tussen wat de patiënt kan en wil, kan hij of zij worden doorverwezen voor hartfalenrevalidatie. Dan volgt er eerst een uitgebreide intake waarin allerlei waardes worden gemeten zoals de belastbaarheid, de conditie, de verhouding tussen vet- en spiermassa, het gewicht en dergelijke. Deze waarden zijn de basis voor een goede trainingsopbouw. Alles wordt goed in kaart gebracht.’

Drie modules
Hartfalenrevalidatie bestaat uit drie modules. ‘De patiënten komen bij ons voor de fitmodule’, vervolgt de fysiotherapeute haar verhaal. ‘Maar er is ook een onderdeel psychologische en informatieve begeleiding. We kijken naar de persoonlijke doelen zodat we de training daar op kunnen afstemmen. Wanneer een patiënt bijvoorbeeld weer graag wil gaan golfen, gaan we met de spiertraining inzetten op die activiteit. ‘De fitmodule bestaat uit twaalf weken lang, twee keer in de week een training van een uur. We werken met groepjes van maximaal zes patiënten die door twee fysiotherapeuten begeleid worden. Iedere patiënt werkt aan zijn of haar eigen programma. Verder is goede informatie en bewustwording ook heel belangrijk. De patiënt moet leren luisteren naar zijn of haar lichaam en de signalen van overbelasting leren herkennen. Grenzen stellen is niet voor iedereen even vanzelfsprekend of makkelijk. Dat vergt bijna een karakterverandering.’

Onzekerheid
Hartfalen veroorzaakt vaak onzekerheid . ‘Uit angst om tijdens de training teveel van hun hart te vragen, vermijden hartpatiënten soms teveel inspanning. Daar letten we dan ook goed op. Soms is het ook nodig om de partner erbij te betrekken of de rest van het gezin. Ook zij kunnen zo bang zijn dat er iets gebeurt, dat ze met hun bezorgdheid het herstel van de patiënt in de weg staan. Dan kan het heel goed zijn wanneer ook zij kunnen zien dat het helemaal niet erg is wanneer hun gezinslid bij inspanning gaat zweten of kortademig wordt.’

In conditie blijven
Om het tijdens de hartfalenrevalidatie behaalde resultaat te behouden, is het belangrijk dat mensen ook daarna blijven bewegen. ‘Door twee keer per week minimaal een half uur wat intensiever te bewegen kunnen ze hun conditie op peil houden. Tijdens het revalidatieprogramma gaan we daarom samen op zoek naar een activiteit die bij de patiënt past.’