‘Ben jij echt al 79 jaar?’, vraagt Leonie, zichtbaar verbaasd, aan haar oma. ‘Dus je bent al bijna 80. Dat is eigenlijk best wel … oud’, spreekt ze het laatste woord enigszins aarzelend uit. ‘Ik dacht dat je veel jonger was. Maar dat komt waarschijnlijk omdat je nog zoveel onderneemt en middenin het leven staat.’

Oma Lammie Jobing-Meijering is zojuist naar het huis gefietst waar haar dochter Jannie Jobing (47 jaar) met haar beide kinderen woont. Op haar ‘gewone’ fiets uiteraard. Haar elektrische fiets bewaart ze voor de langere fietstochten die ze ’s zomers geregeld maakt en niet voor de kortere afstanden in het dorp wanneer ze naar de winkel of één van haar drie dochters gaat. ‘Dat is zonde, stel je voor dat hij gestolen wordt’, is haar commentaar, waarop Jannie en haar 18-jarige dochter Leonie Smit elkaar lachend aankijken. ‘Wil je een kopje thee mam?’, vraagt Jannie terwijl ze naar de keuken loopt. Even later zitten de drie vrouwen elk achter een dampende kop thee, een schaaltje met speculaasjes tussen hen in. Drie vrouwen, drie generaties. De hechte familieband zorgt ervoor dat ze vrijwel dagelijks even telefonisch contact hebben of bij elkaar langs gaan. Het achterliggende jaar is een heftig jaar geweest, vol zorgen en ziekte. Jannie en haar partner gingen uit elkaar, bij haar zus werd borstkanker geconstateerd en opa Jobing overleefde ternauwernood een gescheurde aorta. Toch lijkt het leed geen zichtbare sporen te hebben achtergelaten en zitten de drie vrouwen gezellig te praten, herinneringen ophalend aan het moeilijke jaar wat achter hen ligt, maar ook aan vroeger.

Actief
‘Ook al werkte je vroeger altijd hard mee op de boerderij, toch was je er altijd voor ons als wij thuiskwamen uit school’, blikt Jannie terug terwijl ze haar moeder aankijkt. ‘Je hebt altijd voor iedereen klaargestaan, ook voor oma die nog een tijd bij ons heeft ingewoond. Je zou nu eens wat meer aan jezelf moeten gaan denken mam, je hebt meer voor een ander over dan voor jezelf. Papa en jij hebben elkaar nog, je moet meer gaan genieten.’ Met een ongeduldig handgebaar wuift Lammie het advies van haar dochter weg. ‘Ik heb juist altijd heel veel genoten en ik geniet nog steeds! Bijvoorbeeld van onze drie dochters en zeven kleinkinderen. Ik ben tevreden met wat ik heb. Doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg.’ De dagen van Lammie zijn dan ook goed gevuld. Ze doet nog zelf het huishouden van de ruime vrijstaande woning en houdt ook de grote tuin bij nu dit voor haar man, sinds hij ziek werd, te zwaar geworden is. Daarnaast gaat ze regelmatig kegelen en koersballen, rijdt ze nog zelf auto en is ze vaak bij Jannies zus, bij wie een aantal maanden borstkanker werd geconstateerd, te vinden om even bij te springen met hand- en spandiensten. Een zware tijd waar ze voor de tweede keer doorheen moest, omdat haar middelste dochter deze ziekte zeven jaar geleden ook al doorgemaakt had. ‘Ik vind dat jullie je daar heel positief doorheen geslagen hebben mam’, vindt Jannie. ‘Jullie hebben wel het nodige meegemaakt met ons: twee dochters kregen borstkanker en de derde is gescheiden, maar toch kunnen we met ons verdriet altijd bij jullie terecht, alles is bespreekbaar. Jij bent zo sterk, je houdt je ook altijd zo flink. Jij toont je verdriet nooit aan ons’, zegt ze ontroerd. ‘Of misschien toch wel, als het over jouw vader gaat die je al heel jong hebt moeten missen, dan zie ik een stukje verdriet’, beseft ze, terwijl ze gauw een traan uit haar ooghoek wegpinkt.

Vrolijk
‘Ik denk dat jij veel op oma lijkt mam, want ik zie veel dingen van haar in jou terug’, vindt Leonie. ‘Toen bijna een jaar geleden de jarenlange relatie tussen jou en je vriend werd beëindigd, heb je dat heel goed opgepakt. Ik heb wel gemerkt dat het in het begin erg zwaar voor je was, maar je bent niet bij de pakken neer gaan zitten’, zegt Leonie bewonderend. ‘En ook nadat er bij tante Anneke borstkanker werd geconstateerd, heb je steeds voor haar klaargestaan. Ik vind het heel bijzonder dat jij degene was die haar haren hebt afgeschoren, net zoals je dat zeven jaar geleden bij je andere zus deed, toen deze uit begonnen te vallen door de chemotherapie. Je moet toch maar het lef hebben om dat te doen.’ Leonie neemt een slok thee en pakt een koekje van de schaal. ‘Je stond overal alleen voor en toch bleef je vrolijk en maak je het hier altijd gezellig.’ Leonie kijkt om zich heen in de smaakvol ingerichte woonkamer. Het ‘thuis’ waar zij en haar broertje, ook na de scheiding van haar ouders, konden blijven wonen. ‘Omdat Jasper en ik hier niet weg wilden toen papa en jij uit elkaar gingen, heb jij ervoor gezorgd dat we hier konden blijven wonen. Nu ik ouder ben, realiseer ik me dat dat best bijzonder is, want je hebt maar liefst vier verschillende banen om ervoor te zorgen dat de boel hier draaiende wordt gehouden! En toch was je er vrijwel altijd als Jasper en ik uit school thuiskwamen, we waren haast nooit alleen thuis. Ik ben blij dat jij mijn moeder bent. En ook al ben ik soms serieuzer dan jij’, grinnikt ze ondeugend, ‘toch ben je een echte mama, kan ik alles met je bespreken en ben jij op een gezonde manier mijn vriendin.’

Krachtig
Jannie glimlacht warm naar haar dochter terwijl haar ogen weer vochtig worden. ‘Sjonge, wat een bijzonder gesprek is dit, zo praten we niet iedere dag tegen elkaar. Het doet me wat, eigenlijk is het heel mooi dat we dit zo tegen elkaar uitspreken.’ Ze staat op om de theepot uit de keuken te halen en de kopjes nog eens vol te schenken. ‘Ik bewonder jou ook om je kracht’, zet ze even later haar gesprek met haar dochter voort. ‘Ikzelf ben meer als oma, ik cijfer me snel weg om het een ander naar de zin te maken en daardoor doe ik mezelf nog wel eens tekort. Jij weet juist heel goed wat je wilt en laat je niet snel ompraten. Daar ben ik best wel trots op. Je bent heel krachtig, een doorbijter en beslist geen zachtgekookt eitje.’ Ook Lammie knikt bevestigend. ‘Jij bent de op een na jongste van mijn zeven kleinkinderen Leonie, en allemaal zijn ze mij even lief. Wij hebben onze drie dochters opgevoed als doorzetters. ‘Niet piepen’, was bij ons het devies. Als één van de meisjes zich ’s morgens niet lekker voelde, spoorden we haar altijd aan om toch naar school te gaan. Eerst proberen, als het echt niet gaat kom je maar naar huis. Dat zie ik ook heel duidelijk bij jou, je bent opgegroeid tot een krachtige vrouw. Jij komt er wel.’