Emoties lijken ons dagelijks leven te bepalen. Wij nemen onze beslissingen op basis van wat wij denken dat ons gelukkig, verdrietig of boos maakt. We kiezen vaak voor activiteiten op basis van onze gevoelens, en onze emoties zijn direct verantwoordelijk voor ons geestelijk en lichamelijk welbevinden.

Het scheidingsproces is voor veel mensen een ingrijpende emotionele gebeurtenis. Over het algemeen zijn wij ons niet zo heel erg bewust van de invloeden van onze emoties op de beslissingen die wij nemen. Toch vormen emoties de aanzet tot gedrag en zijn ze bepalend voor hoe je de scheiding beleeft en vormgeeft.
Hoe ieder voor zich deze emoties ervaart, is erg persoonlijk. Bij de een overheerst uitbundigheid in woede, angst of verdriet, en bij de ander zijn deze emoties nauwelijks waar te nemen en lijkt het alsof men het scheidingsproces bijna onverschillig ervaart.
Juist de verschillen in de emotionele beleving kan maken dat het scheidingsproces moeizaam verloopt. Door de verschillen voelt vaak de één zich niet door de ander gekend en begrepen, en omgekeerd is dat ook zo.

Stress
Het scheidingsproces brengt vaak gevoelens van stress met zich mee. Op het moment dat wij stress ervaren, komt er in ons lichaam een proces op gang. Deze stressreactie is ook weer bij iedereen verschillend.
Zodra de stressreactie in opbouw of reeds aanwezig is, gaat ons systeem over in een vecht-, vlucht- of verstijvingsreactie. Deze reactie stelt ons als mens al sinds de oertijd in staat om snel en adequaat te reageren op gevaarlijke situaties.
Tijdens de stressvolle situaties maakt ons lichaam hormonen aan. Deze worden aangestuurd door de amygdala. De amygdala, ook ‘amandelkern’ genoemd, maakt deel uit van het oudste deel van de hersenen, het limbisch systeem. Dit systeem is een soort ‘emotionele schildwacht’. Het enige wat telt is overleven. Als er gevaar dreigt, dan neemt deze schildwacht de regie over om zodoende direct tot actie te kunnen overgaan. De hormonen adrenaline, nor-adrenaline en cortisol worden in het lichaam afgegeven om op de vlucht te kunnen slaan, te vechten of te verstijven.
Tegelijkertijd stopt het denkvermogen, de neo-cortex (ook het ‘rationele brein’ genoemd), waardoor de rem op de emoties niet meer goed functioneert en de ratio onder druk komt. Want in dreigende situaties ontbreekt immers de tijd om verstandig te overleggen wat het beste plan van aanpak zal zijn.

Een snelle reactie van de amygdala zorgt er dus voor dat het gevaar ontweken kan worden, nog vóór je beseft dat je je in een dergelijke situatie bevindt. Echter, doordat ons denken niet meer optimaal is, ken je soms betekenis toe aan iets wat er niet is. Je kent betekenis toe aan iets wat je denkt dat echt is. Je ziet wat je wilt zien. Dit maakt dat een verstandig overleg tijdens de scheiding erg lastig kan zijn.

Fasen
Ondanks dat een scheidingsproces een emotioneel proces is, zul je toch een beroep op je ratio moeten doen om zaken verantwoord en respectvol te regelen. Niet alleen voor je kinderen en je partner, maar ook voor jezelf. Hiervoor helpt het om de verschillende fasen van stress en de triggers hiervoor bij jezelf te gaan herkennen.

Neutrale fase
Het gaat goed met je. Je bent rustig en redelijk, en overziet wat je doet en voelt. In deze fase kun je goed functioneren, lijken je problemen minder groot en ervaar je minder beangstigende emoties. Je bent goed in staat om weloverwogen beslissingen en afspraken te maken.

Onmacht
De buitenwereld ervaart dit gedrag als ongewenst en ongepast. Maar verkeer je zelf in deze stressfase, dan betekent dit dat er nauwelijks nog eigen regie is. Deze uitingen bij extreme stress komen niet voort uit onwil. Het is pure onmacht. Het gedrag ontstaat door de situatie of omstandigheden waar je voor, tijdens en na het scheidingsproces in kunt bevinden.
Door de stressreactie wordt helder nadenken bemoeilijkt. Praten zorgt voor nog meer prikkels die het overbelaste informatieverwerkingssysteem niet meer kan verwerken. De emoties nemen de overhand en kleuren de gedachten verder in.

Onze hersenen ‘stemmen zich af’ op de reactie van de emoties die we ervaren. Als stemmingen zich vaker manifesteren, zullen de hersenen zich hierin gaan specialiseren en daarin steeds bekwamer worden. Het overlevingsmechanisme staat dan stand-by. De uitingen van deze stemmingen komen hierdoor steeds dichter aan de oppervlakte te liggen.

Keuze
Omdat dit voor positieve én negatieve stemmingen geldt, is het echt in jouw belang om jouw eigen stressreactie in deze stressvolle en emotionele periode in kaart te brengen en hierop te sturen.
Soms voelt het tijdens de scheiding nog niet zo, maar je hebt hier een keuze in. Wil je al dan niet bewust slachtoffer zijn van de scheiding of gun je het jezelf, hoe moeilijk soms ook, om de regie, soms met externe en deskundige hulp, over je leven weer op te pakken?