In je lichaam staat alles met elkaar in verband. Het is één geheel en niet slechts een som van allerlei verschillende onderdelen. Zo kan de oorzaak van je nekklachten bijvoorbeeld gevonden worden in je versleten schoenzolen. De stand van je voeten heeft namelijk invloed op je knieën, je knieën hebben invloed op de stand van je heupen, je heupen bepalen de stand van je ruggengraat, die op zijn beurt weer invloed heeft op de stand van je nek ten opzichte van je hoofd.

En dat is dan ook eigenlijk precies wat ‘holisme’ inhoudt. Volgens het holisme is alles onlosmakelijk met elkaar verbonden. Een holistisch therapeut is erop getraind verbanden en patronen te herkennen om zo de kern van de oorzaak te doorzien. Om pijn en ziekte effectief te kunnen bestrijden zul je die kern van de oorzaak aan moeten pakken. Ik zeg met reden ‘de kern’ van de oorzaak, want een oorzaak van pijn kan een onderliggende oorzaak hebben en die onderliggende oorzaak op zich kan weer een onderliggende oorzaak hebben et cetera.

Neerwaartse spiraal
Een voorbeeld hiervan is iemand die constant hoofdpijn of migraine heeft, veroorzaakt door een overbelasting van het zenuwstelsel. Deze overbelasting komt door het overmatig staren naar een scherm op het werk, een verkeerde zithouding in de auto, zorgen over financiën en slechte voeding. De migraine op zich veroorzaakt nog meer stress, omdat het leven (inclusief het werk en de financiële problemen) gewoon doorgaan met als resultaat dat de persoon in kwestie een depressie krijgt. De standaard medische aanpak voor een dergelijk probleem zal een recept voor antidepressiva zijn, eventueel in combinatie met een verwijzing naar een psycholoog/psychiater. De antidepressiva op zich hebben vaak ernstige bijwerkingen zoals duizeligheid, zweterigheid, hartkloppingen, slapeloosheid en zelfs hoofdpijn. Je hoeft geen professor te zijn om in te zien dat deze bijwerkingen de originele klacht (migraine) niet helpen, waardoor het probleem alleen maar verergert. Op dit moment zit de persoon in kwestie vast in een neerwaartse spiraal.

Symptoombestrijding vs oorzaak aanpakken
Holistisch onderzoek richt zich niet op symptoombestrijding, maar op het zoeken naar en behandelen van de kern van oorzaak. In dit geval was dat stress en tijdsdruk op het werk, thuis (zorg voor de kinderen en stress over de financiën), en voedsel met een gebrek aan essentiële voedingsstoffen, mineralen, vitaminen en antioxidanten. Hierdoor raakte het lichaam van de persoon overbelast en in de welbekende ‘vecht-/vluchtmodus’ (acute stressreactie). In deze stand maakt het lichaam overtollig cortisol en adrenaline aan. Deze zorgen voor overmatige spierspanning in het lichaam en het immuunsysteem heeft geen kans om te herstellen zo lang de persoon in die modus blijft, met als gevolg een nog meer overbelast systeem.
Een holistisch therapeut werkt als het ware vanachter naar voren. Pijn is een indicator dat er wat mis is in ons lichaam of dat we te ernstig geprikkeld zijn door externe factoren. Dan kún je naar een pijnstiller grijpen, en dus doorgaan met symptoombestrijding, maar we kunnen ook leren luisteren naar die pijn. Het is onze eigen verantwoordelijkheid om daar bewust mee om te gaan.