Jaarlijks krijgen er gemiddeld 17.000 vrouwen in Nederland borstkanker. Tijdens en na de behandeling kun je last krijgen van huidproblemen zoals verhard littekenweefsel en oedeem. Voor de behandeling van deze vervelende problemen bestaan verschillende behandelmogelijkheden. Lees je mee?

Wat is oedeem?
Na een operatie voor kanker kan er secundair lymfoedeem ontstaan. ‘Lymfoedeem’ betekent letterlijk ‘zwelling van de lymfe’ en is een abnormale ophoping van vocht in het weefsel tussen de lichaamscellen. De aandoening ontstaat door een beschadiging aan het lymfesysteem. Oedeem treedt op als er te weinig vocht uit het weefsel wordt afgevoerd. Dit kan komen door een verminderde afvoercapaciteit van het lymfesysteem of een te grote aanvoer van vocht. Door de beschadiging kan het lymfesysteem de aanvoer niet aan. Heb je oedeem, dan ervaar je voornamelijk spanning of stuwing van de huid, een pijnlijk of tintelend gevoel in de aangedane ledematen en een toename van de omvang van het lichaam. 

Welke klachten ervaar je bij lymfoedeem?
• zwellingen in het aangedane lichaamsdeel
• moe en zwaar gevoel, en een gespannen gevoel
• pijn
• bewegingsbeperking

TOP!
Heb je meer dan een half jaar geleden de diagnose kanker gekregen? Dan kun je meedoen aan het Therapeutisch Oncologisch Programma, waarin leefstijl en zelfzorg voor mensen die met óf na kanker leven centraal staan. Dit omdat onderzoek van het Wereld Kanker Onderzoek Fonds (WCRF) laat zien dat 30 tot 50% van alle vormen van kanker door een gezonde leefstijl kan worden voorkomen. Daarom staat bij TOP alles centraal wat met een gezonde leefstijl, zoals gezonde voeding, beweging, goede nazorg en ontspanning. Leefstijl kan een positieve bijdrage leveren aan het verdere herstel van kanker, en terugval voorkomen. Waarom zou je hieraan meedoen? Leefstijl kan veel voorkomende klachten verminderen. Hierbij kun je denken aan vermoeidheid, gewichtsproblemen, verzwakte spieren en omgaan met angst en onzekerheid. Deelname aan het programma verbetert de kwaliteit van leven en vermindert de klachten als gevolg van de behandeling, zoals vermoeidheid en pijn. Hierdoor kun je optimaal participeren aan het maatschappelijk leven. Tijdens het programma word je ondersteund om jezelf een gezonde leefstijl aan te meten. Hierbij word je intensief gesteund door je huisarts, de oedeemtherapeut, fysiotherapeut, de yogatherapeut en de diëtist. TOP is in het najaar van 2015 in Gezondheidscentrum Kloosterveen in Assen van start gegaan, en wordt nu verder in Assen uitgerold. Het gaat bij dit programma om een multidisciplinaire aanpak. De kosten van het programma vallen binnen je verzekering. Wil je meer informatie, dan kunnen de fysiotherapeuten van LOF en SKS Fysiotherapie je meer vertellen.

Oedeemtherapie: de verschillende behandelmethoden
Oedeem kan op verschillende manieren aangepakt worden. Margot Suelmann van LOF vertelt over de diverse mogelijkheden:

Manuele lymfedrainage
‘Dit is een zachte massagetechniek gericht op -stimulering van de afvoer van lymfvocht en op het bevorderen van de functie van niet-aangedane lymfvaten en lymfeklieren.’

Compressietherapie
‘Om de afname in omvang zo snel mogelijk te -realiseren, zal er in de meeste gevallen gebandageerd worden. Deze bandages zijn een belangrijk onderdeel van de therapie. Als het overschot aan vocht weg is, zal er een therapeutische elastische kous worden aangemeten om het effect van de therapie te behouden. Therapeutische elastische kousen en steunmaterialen worden aangemeten en verstrekt door speciaal opgeleide kousaanmeters.’

Oefentherapie
‘In veel gevallen bestaat er naast het lymfoedeem ook een verminderde bewegingsmogelijkheid in het operatiegebied. Ook kan de spierkracht afgenomen zijn, mede door het lymfoedeem. Door de oefeningen die je krijgt van jouw oedeemfysiotherapeut, kun je de functie van je ledemaat verbeteren. Daarnaast is beweging essentieel voor de functie van het lymfsysteem!’

Lymftaping
‘Hierbij wordt gebruik gemaakt van een specifieke tape, die de huid feitelijk iets optilt, waardoor de opname van lymfvocht verbetert en oedeem beter afgevoerd kan worden.’

Bindweefseltechniek
‘Na de operatie kan er stijfheid ervaren worden. Stijfheid kan aanwezig zijn na de operatie, waardoor je beperkingen in bewegingen kunt voelen. Hierdoor kunnen activiteiten in het dagelijks leven beperkt worden. De bindweefseltechniek bestaat uit diepe massagegrepen waarmee de gewrichten worden behandeld, zodat deze soepeler worden.’

Samenwerking
Op het gebied van oncologische training en behandeling werken SKS Fysiotherapie en LOF samen. Door deze samenwerking en de korte lijnen kunnen patiënten optimaal geholpen worden in het nazorgtraject van kanker.

Over LOF en SKS Fysiotherapie
LOF verzorgt gespecialiseerde fysiotherapie aan cliënten met oedeem en kanker. De behandeling van oedeem is ingewikkeld en de nazorg van kankerpatiënten waar mogelijk nog ingewikkelder. Goede zorg vraagt de kennis van verschillende zorgverleners. LOF heeft voor iedere cliënt een eigen aanpak. LOF heeft veel contact met lokale, regionale en landelijke verwijzers, en heeft samenwerkingsverbanden met diverse partners in de zorg. Zo wordt er onder andere samengewerkt met SKS Fysiotherapie. SKS Fysiotherapie is een multidisciplinaire fysiotherapiepraktijk in Assen met een groot team van verschillende fysiotherapeutische specialisten. Hierdoor kan er snel worden gehandeld in acute situaties. Daarbij staat persoonlijke aandacht van de cliënt áltijd voorop. SKS Fysiotherapie is gevestigd op de locatie van het gezondheidscentrum Kloosterveen en werkt al jaren samen met verschillende samenwerkingspartners, waaronder huisartsen, diëtiek en podologie.