Het zal je gebeuren: een ‘slecht-nieuws-gesprek’. Je hebt net te horen gekregen dat je niet meer zult genezen en dat het einde van je leven in zicht komt. Schokkend voor jezelf en je naasten en nauwelijks te bevatten. Je eerste gedachte zal niet naar het regelen van je afscheid gaan, maar hoe je het ook wendt of keert: rondom een uitvaart moet er van alles geregeld worden.

De één vindt het vanzelfsprekend om hieraan mee te  denken, voor de ander is de dood ‘een probleem van de overlevenden’. Ik begrijp goed dat mensen zich willen oriënteren op de mogelijkheden rond hun afscheid als  hun einde dichtbij komt. Ze vragen wat ze nu al kunnen regelen voor wanneer ze er straks niet meer zijn. En vaak is dit meer voor de mensen die ze achterlaten dan voor henzelf, met name wanneer er jonge kinderen in hun  leven zijn. Hoe begeleid je ze in dit proces? Hoe betrek je  ze bij de uitvaart?

Zo’n gesprek dat dan gevoerd wordt, is vaak heel heftig. Niemand heeft er tenslotte ervaring in om te praten over de naderende eigen dood. We praten over de mogelijk­heden rond de uitvaart, en die zijn uitgebreid: bijna alles is mogelijk. Maar we bespreken vooral wat past bij de persoon die ik voor me heb en zijn of haar naasten.  Daartoe probeer ik eerst antwoord te krijgen op de vragen ‘wie ben je en welke keuzes heb je gemaakt in je leven?’ en ‘wat bezielt je en wat maakt je bijzonder?’. Daar hebben we het over in zo’n eerste gesprek. Pas later komen de mogelijkheden rond de uitvaart ter sprake en kijken we wat goed voelt; wat past. Want wat de ene persoon mooi vindt, past niet bij de andere.
Het is tijdens zo’n gesprek trouwens niet mijn taak om voor de ander keuzes te maken. Daar is die persoon doorgaans best zelf toe in staat, als die maar goed voorgelicht is over de consequenties van zijn of haar keuzes. Dàt is mijn taak. Neem bijvoorbeeld de keuze tussen begraven of cremeren. Kiest iemand voor begraven, dan is het gevolg hiervan dat de latere nabestaanden grafrechten en – wanneer het geen natuurbegraafplaats betreft – onderhoudskosten moeten betalen. De kosten van een uitvaart zijn dan ook vaak een belangrijk onderdeel van een gesprek. Iemand wil doorgaans toch weten waar die rekening mee moet houden.

Wanneer er behoefte is aan een tweede gesprek, is het aan te raden dat de partner en eventuele kinderen er ook bij zijn. Dan kunnen we alvast kennismaken, en dan weet je wie je belt met het bericht van overlijden. Dat geeft toch wat meer rust. Het is zó belangrijk dat de dagen tussen overlijden en het afscheid goed verlopen en daar is de uitvaartbegeleider een belangrijke schakel in. De familie moet zich goed voelen bij degene die hen begeleidt. Ik probeer ze een goede start te geven in de nieuwe werkelijkheid die ontstaan is na het overlijden van hun dierbare. Dàt is mijn doel.

– Saskia van der Marel