Deze dagen ben ik volop aan het werk bij Rabarber, de theaterschool voor Den Haag en omstreken, waar ik omringd word door kinderen in de leeftijd van 13 tot 16 jaar. Bij hen heb ik mijn inspiratie gevonden voor dit artikel, aangevuld met quotes van vrijwilligers, zaalwachten en barmedewerkers. Deze quotes vind je terug op de pagina hiernaast, en opvallend is hoe vaak ‘liefde’, ‘bescherming’, ‘zorgzaam’, ‘veiligheid’ en ‘knuffelen’ naar voren komen.

Het moederinstinct is een opmerkelijk iets. Ik had er geen voorstelling bij totdat ik zelf moeder werd. Het leeuwinnengedrag, de beschermingsdrang, is groot als ik het gevoel heb dat een van mijn kinderen onrecht aangedaan wordt. Hun verdriet voelt als mijn verdriet. Nu geldt dit niet voor iedere moeder en er is ook geen blauwdruk van hoe wij moeders ons zouden moeten gedragen, maar het beeld van ‘bescherming’, ‘zorgzaam’, ‘liefdevol’ overheerst.

De winst van mediation
Dit voedt mijn verbazing als ik de berichten in de media hoor en lees over vechtscheidingen. Uit naam van het goede / beste willen voor je kind, wordt er gevochten; niet als een leeuwin, maar als een hyena of een gifslang. Dat dit uiteindelijk voor het kind schadelijk is, kan zij op dat moment niet overzien. Het eigenbelang overheerst alles, vandaar dat ik een lans wil breken voor mezelf en mijn collega-mediators. Ga op tijd om de tafel zitten, en betrek daarbij die onafhankelijke derde. Geld mag hierbij geen obstakel zijn. Het is immers veel goedkoper dan eindeloos procederen, maar ook mediation wordt gesubsidieerd; zeg maar ‘pro deo’. Bovendien is de winst veel groter: de relatie met je kind wordt niet beschadigd, je houdt energie over om leuke dingen te doen, en je hebt veel minder slapeloze nachten. En, zeker niet onbelangrijk: op de langere termijn heb je respect en bewondering verdiend van je kind.

Eigen regels en gewoonten
Dit vond ik sowieso opvallend bij ‘mijn’ tieners: de kinderen van gescheiden ouders zeiden: ‘Waarom vraag je alleen naar mijn moeder?’ Nou ja, dat is het thema… Maar interessanter vond ik de achterliggende redenen. Na de scheiding zijn de kinderen hun ouders veel meer als individuen gaan beschouwen, met hun eigen regels en gewoontes. ‘Zorgzaam’ was niet altijd op hun moeder van toepassing, maar juist op hun vader, en zo kan ik doorgaan.

Nieuw samengesteld gezin
De antwoorden werden nog anders als er sprake was van een nieuw samengesteld gezin. De mening over de stiefouder werd erg bepaald door de houding van de moeder. Dit vond ik erg treffend, omdat uit onderzoek is gebleken dat de band tussen de moeder en de stiefmoeder de meest kwetsbare is. Ongeveer een derde van de kinderen woont tegenwoordig in een co-oudergezin, dus veel meer kinderen dan vroeger wonen voor de helft van de tijd bij pappa en diens nieuwe vriendin. In plaats van parttime stiefmoeders zijn zij halftime stiefmoeders geworden, en zij nemen dan ook een steeds belangrijker deel van de opvoeding op zich. De relatie tussen moeder en stiefmoeder is vaak een bron van verdriet en angst, irritatie en conflicten. Vaders hebben vaak het gevoel tussen twee vuren in te zitten.

Als ‘stiefplancoach’ (coach voor nieuw samengestelde gezinnen) maak ik dit bespreekbaar. In één gesprek tot enkele gesprekken werken we aan de knelpunten, en dat geeft weer lucht.