‘Over het algemeen duurt het acht jaar totdat de diagnose ‘endometriose’ wordt gesteld. Tot die tijd blijven vrouwen kampen met hevige menstruatiepijn, ontlastings- en urineproblemen en andere klachten die de levenskwaliteit ernstig kunnen bedreigen.’

Aan het woord is Maddy Smeets, gynaecoloog en gespecialiseerd in het behandelen van endometriose. Ze is werkzaam in het in maart geopende expertisecentrum Endometriose In Balans van het ziekenhuis HMC Bronovo. Maddy: ‘Bij endometriose bevindt het baarmoederslijmvlies zich aan buitenkant buiten de baarmoeder, zoals de blaas, de darmen of ergens anders in de buikholte. Dat is vaak lastig te herkennen voor de urologen of darmspecialisten waar patiënten met endometriose vaak eerst komen. Vrouwen blijven zo jarenlang doorlopen met hun klachten, onbehandeld of onjuist behandeld.’

Geen zeurpieten
‘Endometriose mag dan wel een goedaardige afwijking zijn, het verwoest de levenskwaliteit van patiënten. Pijn bij het vrijen of vruchtbaarheidsproblemen bemoeilijken relaties. En omdat werkende vrouwen met onbehandelde endometriose gemiddeld één week per maand verzuimen, lopen de kosten voor de werkgever ook op. Toch is er verbazingwekkend weinig aandacht voor de problematiek. Een reden is dat voor dodelijke ziektes als kanker meer onderzoeksgeld beschikbaar is. Daarbij is praten over de klachten een taboe: dingen als hevige menstruatiepijn leg je niet zo snel op tafel. Bovendien zeuren Nederlandse vrouwen niet snel. Meestal duurt het een paar jaar voordat ze uiteindelijk naar de huisarts stappen.’ Veel te laat, vindt Maddy. ‘Elke maand abnormaal veel pijn hoort er helemaal niet ‘gewoon bij’. Laat je onderzoeken.’

En dan?
‘Als vrouwen worden doorverwezen voor een consult ons centrum, krijgen ze eerst een uitgebreide anamnese door de verpleegkundige. Resultaten worden direct overlegd met de gynaecoloog, die zo gericht vervolgonderzoek kan doen. Dat gebeurt door middel van een lichamelijk onderzoek en een inwendige echo. In één consult kan duidelijk worden waar de endometriose zich bevindt. Alleen als je weet wat het is, kan er optimaal worden behandeld.‘

Maddy vervolgt: ‘De voor de hand liggende oplossing is niet meer menstrueren. De meest effectieve behandeling is daarom de baarmoeder verwijderen. Zo neem je in één keer alle pijn en ellende weg. Maar deze oplossing is natuurlijk heel ingrijpend, zeker voor jonge vrouwen met een kinderwens. Daarom zijn er ook andere methoden om de ziektesymptomen te bestrijden. Denk aan hormonale behandelingen om de menstruatie te onderdrukken, zoals het continue slikken van anticonceptie. Vaak worden ook pijnstillers voorgeschreven. En bepaalde voedings­voorschriften helpen soms ook.’

Holistische aanpak
‘Ook al ben je weer beter, het continu moeten leven met pijn en onbegrip vanuit de omgeving kan nog lang blijven na sudderen in lichaam en geest. Wij geloven daarom in een holistische aanpak. Behalve het wegnemen van de oorzaak zien we het weer teruggrijpen van de controle over leven en lichaam ook als onderdeel van het herstel. Naast de opererende artsen bestaat het team ook uit een psycholoog, diëtist en een bekkenbodemtherapeut, ieder gespecialiseerd in het herkennen en behandelen van endometriose. Samen krijgen we de levenskwaliteit van de patiënten weer omhoog.’