In Nederland krijgt ongeveer 1 op de 7 vrouwen borstkanker. De behandelingen die het meeste worden toegepast bij borstkanker, zijn chirurgie, chemotherapie, radiotherapie en hormoontherapie. Deze behandelingen kunnen bijwerkingen met zich meebrengen, zoals een ophoping van lymfevocht in het behandelde gebied. Wanneer dit gebeurt, spreken we van ‘secundair lymfoedeem’. Lymfoedeem kan ook als bijwerking optreden bij de behandeling van andere vormen van kanker.

Lymfoedeem kan ontstaan wanneer lymfeklieren zijn beschadigd of operatief zijn verwijderd. Lymfoedeem kan leiden tot pijn, stijfheid, een bewegingsbeperking en een zwaar gevoel. Door middel van oedeemtherapie kan de huidtherapeut lymfoedeem, en daarmee ook de bijbehorende klachten, verminderen. Oedeemtherapie helpt het lichaam overtollig vocht af te voeren. Bij Huid- en Oedeemtherapie Kempers wordt oedeemtherapie zowel manueel als met behulp van diverse apparatuur uitgevoerd.

Wanneer oedeemtherapie manueel wordt uitgevoerd, spreken we van ‘manuele lymfedrainage’ (MLD). Het is een techniek waarbij de therapeut probeert de vochtopname in de lymfevaten te stimuleren door specifieke handgrepen toe te passen.

Apparaten
De apparatuur die het meest wordt toegepast bij Huid- en Oedeemtherapie Kempers, is het Intermitterende Pneumatische Compressie (IPC) apparaat en de LPG. Dit laatste apparaat creëert met een speciale roller een diepe bindweefselmassage. Het IPC-apparaat is een automatisch massagesysteem. Er wordt een manchet om het aangedane gebied aangebracht, zoals de arm. Een manchet bestaat uit verschillende luchtkamers, die afwisselend met lucht worden gevuld. Hierdoor wordt de afvoer van lymfevocht gestimuleerd. In de medische wereld wordt dit apparaat veelal toegepast bij de behandeling van oedeem. Daarnaast kan het ook worden toegepast in de sport voor warming-up of als cooling-down voor blessurepreventie. Wanneer de huid een intensievere behandeling nodig heeft, wordt er vaak gebruik gemaakt van endermologie-therapie. Dit is een bindweefselmassage die uitgevoerd wordt met behulp van het LPG-apparaat. Deze laatste techniek verbetert het bindweefsel, bevordert de doorbloeding en stimuleert de afvoer van lymfevocht.

Compressietherapie
Wanneer een ledemaat ernstig in omvang is toegenomen door een toename van lymfevocht, is compressietherapie onvermijdelijk. Bij compressietherapie wordt het ledemaat ingezwachteld. Door de constante druk die hierdoor ontstaat, vermindert de ophoping van het lymfevocht en wordt de bloedtoevoer richting het hart bevorderd.
Om het resultaat van de behandeling te behouden, kan het nodig zijn een Therapeutische Elastische Kous (TEK) te dragen. Deze wordt door de huidtherapeut opgemeten en zorgt ervoor dat er een constante druk is op het behandelde gebied, zodat vochtophopingen worden voorkomen.

Huidtherapeute Hélène Kempers: ‘Bij Huid- en Oedeemtherapie Kempers leggen wij niet alleen onze focus op het behandelen van de huid, maar hebben wij ook veel aandacht voor de psychologische gevolgen die een ziekte met zich mee kan brengen. Wij bieden hierin een luisterend oor en geven advies en ondersteuning. Niet alleen willen wij de huid herstellen, maar ook het zelfvertrouwen.’

‘Belangrijk om conditie op peil te houden’
Het kan voorkomen dat er bij de behandeling aanvullend onderzoek nodig is. In dat geval heeft Huid- en Oedeemtherapie Kempers een uitstekende samenwerking met het Medisch Trainings Centrum (MTC) de Viergang.

Fysiotherapeut Ruud Lindenburg is gespecialiseerd in het trainen van patiënten. ‘Kankerpatiënten worden vaak te veel met rust gelaten en fysiotherapeuten weten soms niet wat ze met hen aan moeten, maar ook voor deze patiëntengroep is het belangrijk om de conditie op peil te houden. Als iemand voor een operatie of een chemobehandeling staat, is het belangrijk om die zo goed mogelijk in te gaan. Wanneer de patiënt ertoe in staat is, kan oncologiefysiotherapie helpen om bijvoorbeeld vermoeidheid en restklachten van de behandelingen aan te pakken. Bij borstkanker is er vaak sprake van klachten in het schoudergebied door weefselschade. Als de patiënt door de oncoloog in staat wordt geacht om te trainen, doe ik bij de intake een ‘nulmeting’ van de conditie en stel ik een trainingsschema op. Vervolgens gaat de patiënt individueel en onder begeleiding aan de slag met cardiotraining en krachttraining in onze fitnessruimte. Daarbij wordt de belasting steeds verhoogd en ik bepaal welke oefeningen de patiënt op een bepaald moment beter wel of beter niet kan doen. We houden ook rekening met wat de patiënt zelf weer wil kunnen, zoals een flink eind wandelen of fietsen. Om de zes weken houden we een meetmoment, zodat we kunnen zien of de patiënten vooruitgegaan is. Is de conditie genoeg verbeterd, dan kan de patiënt zelfstandig verder werken aan zijn conditie.’